Kritiek op alles en iedereen
In onze cultuur ontvangen wij graag, heel graag, heel veel. Behalve kritiek. Kritiek op onszelf, op ons eigen doen en vooral nalaten. In de politiek, bij de overheid en bedrijven. En...in onderlinge relaties.
Zodra wij als politiek, overheid of risicovol bedrijf kritiek uit de samenleving krijgen, trekken wij ons, als schichtige karko’s, razendsnel terug in onze schelpen of schulpen. Niet voor introspectie, maar omdat wij niet met kritiek om willen, en kunnen gaan. Niet alleen daarom, maar ook om de eigen (persoonlijke) belangen in het ‘geborgte’ van de schelp te blijven behartigen. Want wat je niet ziet of hoort, daar krijg je ook geen kritiek op vanuit de samenleving. Het is dus niet alleen het stilzwijgen, maar vooral ‘het zwijgen achter het zwijgen’. Het zwijgen achter het zwijgen, dat bijvoorbeeld de eigen (commerciële en financiële) belangen bovengeschikt zijn aan de algemene belangen als gezondheid, natuur en milieu. Dan willen wij niets laten horen, niets doen. Dat is veilig. Ik zie niets, ik hoor niets en ik voel niets. Ondanks protesten, hoesten en proesten, 18 voortijdige doden per jaar, catcrackerpoederstormen, zwarte stinkende giftige rookwolken, rechterlijke vonnissen jaar in jaar uit. Ik hoef niet te lezen, te schrijven of verantwoording af te leggen. Decennialang, net zoals die giftige uitstoot, fijnstof en catcrackerpoeder. Of dat gele water uit de kraan in Otrobanda en geen water in Banda’bou. En dood gaan wij uiteindelijk allemaal!
Wij, van de politiek, de overheid en (risicovolle) bedrijven hebben een enorm effectief ‘kritiek-afweer-mechanisme’ ontwikkeld. Kritiek ligt ‘politiek gevoelig’, is ‘politiek niet acceptabel’ of ‘respectloos’. Kritiek op autoriteiten van hoog tot laag, wordt niet getolereerd, niet op prijsgesteld. De ‘Autoriteit’ is onaantastbaar. Van hoog tot laag. En die wil dat graag zo houden. Die onaantastbaarheid kan ‘de Autoriteit’ ook zo handhaven, dankzij onze nationale ‘kultura di miedu’, onze nationale ‘cultuur van de angst’. En ook dat moet zo blijven, houden wij graag in stand, koesteren wij. Onafhankelijke klachten- en kritiekinstituten als de Ombudsman en Consumentenbond leiden daarom een zieltogend bestaan. Andere onafhankelijke instituten zullen in de lijn en politieke kleur met de heersende autoriteit mee moeten denken of handelen. Doen zij dat niet, dan worden hun andersdenkende, of politiek anders gekleurde bestuurders, per direct ‘afgemarcheerd’ naar de uitgang. En de ‘stok’ om ‘een hond te slaan’, is gauw gevonden. Zij liggen overal klaar en binnen handbereik. Zo niet, dan worden zij gewoon gecreëerd. ‘Klokkenluiders’ worden niet getolereerd. Kritische actiegroepen worden niet getolereerd. Er is alleen plaats voor onze eigen ‘actie en protestgroepen’. Want als heersende ‘Autoriteit’ moet je af en toe voor je eigen applaus zorgen. Om het volk en jou zelf als ‘Autoriteit’, de indruk te geven dat je als ‘Autoriteit’ goed en druk bezig bent!
En kritiek van familie en vrienden wordt niet op prijsgesteld. Lees: niet getolereerd. Kritisch onafhankelijk onderzoek door journalisten wordt niet getolereerd. De sanctie is groot. Vervolging, achtervolging, ontslag, geen banen, geen interviews, geen ‘leuke dingen’! En zo bepalen wij, als politiek, overheid en risicovolle bedrijven, onze eigen denk-, werk-, speel- en leefruimte. Decennialang. In de politiek, bij de overheid, bij bedrijven. Ten koste van die van onze slachtoffers, kiezers, belastingbetalers, klanten, consumenten, studenten, gebruikers, werknemers, en de persvrijheid. Decennialang!
Reinoud van den Berkhof schrijft regelmatig opiniebijdragen voor het Antilliaans Dagblad.
