Commentaar: Streep in het zand
(Heel) anders dan de Curaçaose minister van Financiën - die zakelijk en veelal constructief reageert op de opmerkingen en aanbevelingen van het College financieel toezicht (Cft) - gaan de Arubaanse ministers van het kabinet-Wever-Croes nogal heftig en emotioneel tekeer tegen het recente schrijven van het College Aruba financieel toezicht (CAft). Mogelijk voor een (beperkt) deel terecht - immers elke medaille heeft altijd twee kanten - maar ze lijken voorbij te gaan aan de realiteit. En die realiteit is bepaald niet fraai: de veel te laat, pas in april, vastgestelde begroting 2022 van Aruba bevat een financieringstekort van 236 miljoen florin (4,2 procent bbp, ofwel bruto binnenlands product). Dit ondanks het ongekende herstel van de Arubaanse economie in 2021 en 2022, waarover deze krant berichtte. Zo is door het IMF aangegeven dat de economie in 2021 met maar liefst 16,8 procent is gegroeid (wat echter nog niet voldoende is om de crash van 2020 goed te maken). Over dit jaar en volgend jaar worden enkele procenten groei voorzien. In regionaal perspectief - de Caribische regio - laat One Happy Island een zeer sterk herstel qua toerisme zien. Dit momentum wordt echter niet gebruikt om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Integendeel, de schuldenlast neemt verder toe. Volgens het CAft zal de schuld van Aruba op het einde van dit jaar op 5,9 miljard uitkomen. Per Arubaan betekent dit een schuld van 55.000 florin. Ook voor 2023 voorziet Aruba nog een aanzienlijk tekort en deze schuld - óók per capita - zal daarmee verder groeien. Omdat de rente inmiddels aan het oplopen is, zullen de overheidsfinanciën door een spiraal van tekorten en steeds hogere rentelasten onbeheersbaar worden. In een lezing in april is aangegeven dat iedere procent rentestijging de jaarlijkse rentelasten met 37 miljoen doen stijgen. En tja, dan heeft het CAft nu een streep in het zand gezet. Het College wil dat Aruba de begroting aanpast met voor dit jaar een aanzienlijk kleiner tekort en voor volgend jaar zelfs een overschot van 1 procent bbp. Als dit wordt gerealiseerd, zal de Arubaanse schuld voor het eerst in decennia gaan dalen. Bijna ongekend. Het CAft dringt erop aan dat Wever-Croes vooral de uitgaven verlaagt. Aruba heeft een traditie van véél te hoge uitgaven aan ambtelijk personeel, gebouwen en externen, zo is kraakhelder op te maken uit de brief van het CAft. Ook bij de zorg dringt het College al jaren aan op besparingen, bijvoorbeeld door een eigen bijdrage of versobering van de zelfzorgmiddelen. Als paracetamol niet vanuit de collectieve middelen betaald wordt, kan op deze post ruim 80 procent bespaard worden, zo berichtte NoticiaCla. Bij de inkomsten moet het vooral gezocht worden in een verbetering van de compliance. Het is juist nu van belang dat iedereen zijn rechtvaardige deel aan belastingen betaalt. Maar het belangrijkste deel moet worden gevonden in een verlaging van de overheidsuitgaven. Daarmee moet worden voorkomen dat de volgende generatie jonge Arubanen onder een loodzware, nauwelijks op te brengen schuld gebukt gaat. Dát is de realiteit. Don’t blame (and shoot) the messenger!
