Voorzichtig herstel
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Dit lijkt van toepassing als wordt gekeken naar de conjunctuurenquête met opinies van ondernemingen en hun bedrijfsresultaten gemeten in de tweede helft van 2013, zoals afgelopen week gepubliceerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ze laten een - op z’n zachtst gezegd - enigszins negatieve ontwikkeling zien van de bedrijvigheid en percepties. Wederom hebben meer bedrijven te maken gehad met omzetdalingen in 2013 (57 procent). Vooral geldt dit voor de handel, industrie en horeca. Het is dan ook niet verrassend dat meer zaken te kampen hebben gehad met een verslechtering van de bedrijfsresultaten (van 31 naar 36 procent). Mede daardoor is het percentage bedrijven met winst met 10 procentpunten afgenomen naar 52 procent. ,,Een laag en verontrustend percentage”, merkt het CBS terecht op. Dit geldt temeer voor de kleine bedrijven tot tien werknemers, waar nog geen derde winst heeft kunnen behalen. Positief is dat het aantal investeringen weer wat is toegenomen. Daarmee lijkt aan de negatieve trend een einde te zijn gekomen. De kost gaat immers voor de baat uit; er zal eerst moeten worden geïnvesteerd alvorens men er iets aan kan verdienen. Tegelijk geven wél meer bedrijven aan met investeringsbelemmeringen te maken te hebben. Het vertrouwen in de economie is het afgelopen jaar nauwelijks veranderd. Dat is geen goed nieuws, want het vertrouwen stond al op een laag pitje. Het vertrouwen in de toekomst is zelfs met 6 procentpunten afgenomen. Met name bij de kleine zaakjes en in de bouw, horeca en handel is het niet goed gesteld met het vertrouwen in de toekomst. Ook de mening over het investeringsklimaat is weinig verbeterd. Deze perceptie blijft vooral matig tot slecht. Ook hier zijn het met name de kleine bedrijven en vooral ook (maar niet alleen) de bouw, horeca en handel. Dat is het afgelopen jaar. Gelukkig zijn de gemeten verwachtingen voor 2014 relatief positief. Althans in die zin dat verwacht wordt dat de omzetten nauwelijks in omvang zullen veranderen (beter gezegd: geen verdergaande omzetdaling zullen vertonen) en iets meer ondernemers een toename van de investeringen verwachten. Maar reden om te juichen is er nog niet, want gezien de verslechterde bedrijfsresultaten is de verwachting dat dit nog niet leidt tot meer personeelsmutaties (meer nieuwe banen). Veel indicatoren bereikten medio en eind 2012 hun dieptepunt, maar het vertrek van het kabinet Schotte en het aantreden van achtereenvolgens interim-, transitie- en politieke regering hebben (nog) niet direct geleid tot het noodzakelijke herstel. Vertrouwen schaden gaat nu eenmaal helaas sneller en makkelijker dan het te (her)winnen. De conjunctuurenquête medio 2014 zal moeten uitwijzen of het voorzichtige begin met meer investeringen ook resulteert in meer vertrouwen in economie, toekomst en hogere omzetten, winst en meer werk.
