Monopolie
CPS, het stuwadoorsbedrijf in de haven van Curaçao, zorgt al jaren voor debat en tweespalt in politiek en samenleving. Wat daarbij opvalt is dat als politieke partijen in de oppositie zitten, zij om het hardst roepen dat het contract met Curaçao Port Services - in handen van een viertal welgestelde families - moet worden opengebroken en dat het afgelopen moet zijn met de gewraakte ‘monopoliepositie’ van dit private bedrijf. Zodra de partijen echter deel uitmaken van de regering, zijn de standpunten vaak een stuk genuanceerder en blijkt optreden tegen een kennelijk ongewenste situatie toch een stuk lastiger. Ook nu weer, zo werd duidelijk tijdens het Statendebat de afgelopen dagen. Partijen die vóór 2012 in Fort Amsterdam zaten - PAR en Leeflang tot 10-10-’10 en daarna MFK en MAN - en dus eerder bij machte waren om daadwerkelijk de koers te wijzigen, zorgen nu voor veel tumult. Omgekeerd is dat overigens ook het geval: een partij als PAIS was eerder een stuk feller over CPS dan nu zij daadwerkelijk te maken heeft met het dossier. En Pueblo Soberano zit helemaal in een lastig parket, want die partij regeerde toen én nu en beseft langzaamaan dat het niet om woorden gaat maar vooral daden.
De kwestie ligt gevoelig, maar hoeft goed beschouwd echt niet zo ingewikkeld te zijn. Contracten, ofwel concessies dienen nu eenmaal te worden gerespecteerd. Het CPS-contract eenzijdig beëindigen kost geld. Veel claimgeld. Daar hoef je geen hele reeks juridische adviezen voor te hebben. Ook lopende, vergevorderde onderhandelingen zomaar stoppen kan niet. Wat wél kan en zelfs móet, is in die onderhandelingen de exclusiviteit opheffen. De haven van elk land is een nationale natuurlijke hulpbron en zou niet het alleenrecht moeten zijn van een groep particulieren. Zeker niet als dit leidt tot beweerde fors hogere consumentenprijzen, omdat immers vrijwel alles geïmporteerd moet worden en dus grotendeels via de (container)haven het eiland binnenkomt. Dat neemt niet weg dat CPS een meerjarige, zelfs langdurige vernieuwde concessie kan krijgen en dat in slimme onderhandelingen hierover zo veel mogelijk van de kosten en vereiste investeringen voor rekening van de concessiehouder komen. Tot nu toe gebeurde het omgekeerde: overheidshavenbedrijf Curaçao Ports Authority (CPA) draaide op voor de uitgaven en CPS plukte bijna gratis de vruchten. Daarom lijkt wat er nu op tafel ligt, te billijken en mogelijk wel het beste wat haalbaar is. CPS verplicht zich, conform de door CPA opgestelde en opgelegde criteria, per direct tot de vereiste miljoeneninvesteringen in nieuwe containerkranen en upgrading van de kades; betaalt een jaarlijkse concessiefee; krijgt een zekere termijn om uit de exploitatie de investeringen terug te verdienen; en stemt in met een openbare aanbesteding voor na de concessieperiode. Dit allemaal op basis van ‘non-exclusiviteit’. Dat wil zeggen dat als een andere partij er brood in ziet om elders in de haven of langs de kust een stuwadoorsbedrijf te beginnen om zo concurrentie te bieden, dat dit kan. Dit zal niet vandaag of morgen gebeuren, het betreft een kapitaalintensieve onderneming, maar moet wel mogelijk zijn. Ten eerste omdat geen enkel individu ‘onze’ haven kan opeisen en op de tweede plaats omdat concurrentie partijen scherp houdt, zorgt voor optimale service en een aanvaardbaar prijsniveau.
Zoals bij zo veel dossiers, moet bij de behandeling en oplossing ervan de emotie eruit en het gezond verstand prevaleren. In het belang van Curaçao. Die belangen zijn groot. De toekomst van de Curaçaose haven staat op het spel, want het materieel is sterk verouderd en dient zeer spoedig te worden vernieuwd. Elke dag uitstel is er één te veel, omdat een investeringsbesluit vandaag pas over een jaar of zelfs later daadwerkelijk leidt tot ingebruikneming van bijvoorbeeld een nieuwe kraan. In de onderhandelingen met CPS moet daarom ook worden meegenomen dat CPA en Land Curaçao niet zullen aarzelen een procedure tegen CPS op te starten bij het uitblijven van medewerking van het bedrijf. De levensvatbaarheid van de haven mag niet langer op het (monopolie)spel staan.
