Hup hub
Wordt de al decennialang vurig gewenste regionale hubfunctie van Hato alleen met woorden bepleit of wordt dit streven ook daadwerkelijk in de praktijk concreet handen en voeten gegeven? De Curaçaose luchthaven moet uitgroeien tot hub, werd dinsdag bijna in koor groepen tijdens de feestelijke ‘groundbreaking ceremony’ in verband met de verdere uitbreiding van het terminalgebouw. Prachtig en zeer toe te juichen. Maar een dag eerder beklaagde de grootste leverancier van passagiers - de ‘eigen’ luchtvaartmaatschappij Insel Air - zich er nog over dat het telkens maar weer verhogen van de luchthaventarieven de realisatie van de hubfunctie doorkruist.
Het blijkt als altijd vooral een geldkwestie; wie verdient eraan en worden de verdiensten in voldoende mate verdeeld? Het is aan de overheid en de aan de overheid gerelateerde instanties - als overheids-nv Curaçao Airport Holding (CAH) en regulator Bureau Telecom, Post & Utiliteiten (BTP&U) - om erop toe te zien dat uiteindelijk vooral Curaçao als geheel en niet een beperkt groepje er beter van wordt.
De uitbreiding van de airport is een prima zaak. Los van het feit dat investeringen in het algemeen goed zijn voor de economie en in dit geval de werkgelegenheid in de bouwsector, is dit een productieve investering die zich - als het goed is - terugverdient doordat er meer bedrijvigheid door ontstaat. Er hangt echter natuurlijk een prijskaartje aan. Van de 35 miljoen dollar die is gemoeid met de expansie komt 10 miljoen voor rekening van overheids-nv CAH - de facto dus van de bevolking - en 25 miljoen komt van Curaçao Airport Partners (CAP), de particuliere luchthavenexploitant met een langetermijnconcessie. CAP benadrukt echter met enige klem dat zij contractueel slechts verplicht is tot een investering van 10 miljoen. Het restant moet dus op een andere manier worden verdiend. Dat kan door volume (meer passagiers die de bestaande fee betalen) of door prijsverhoging (evenveel, of mogelijk zelfs minder passagiers betalen een hogere fee).
Voor het daadwerkelijk ontwikkelen van een hubfunctie is een kwalitatief goede, klantvriendelijke en efficiënte luchthaven een vereiste, maar zijn vooral ook grote aantallen reizigers nodig. Insel Air, de grootste gebruiker van Hato in termen van vliegbewegingen en passagiersaantallen, benadrukt dat het opschroeven van fees leidt tot een kleinere groei van reizigersstromen en dat zelfs het risico van krimp levensgroot is. Het verzet van airlines met Insel voorop is begrijpelijk en legitiem. Ook in andere werelddelen maken luchtvaartmaatschappijen, ook al zijn ze elkaars concurrenten, een vuist tegen de almaar stijgende fees en charges.
Wat CAP doet met haar verzoek om verhoging (lees: verdubbeling) van bijvoorbeeld de transfer fee is vanuit het luchthavenbedrijf beredeneerd op zichzelf niet onbegrijpelijk; het is een business, met in dit geval buitenlandse aandeelhouders, gericht op het behalen van winstmaximalisatie. Daar is op zich niets mis mee, maar CAP dient wel te waken voor een averechts effect. In dit geval is het goed erop te wijzen dat er ook luchthavens zijn die de tarieven juist verlagen, zoals Schiphol Amsterdam. Maar bovenal moet CAP zich houden aan de internationale en nationale regels en richtlijnen wat betreft de vereiste consultatie met en verantwoording aan stakeholders. Dit gebeurt nu niet of volstrekt onvoldoende. Op een eiland als Curaçao is overleg en transparantie van extra groot belang, omdat het feit dat er maar één luchthaven is automatisch inhoudt dat er sprake is van een monopoliepositie. Zeker als regering en CAH de strategische doelstelling hebben om de hub realiteit te maken - overigens geldt dat CAP dit op papier en website óók nastreeft - dient de exploitant zich hier aan te houden en uit te dragen. Dan is naast extra checks & balances vooral ook intensievere dialoog een must. Het realiseren van een hub vergt bij uitstek een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen. Alléén kan CAP geen succesvolle airport draaien; daarvoor zijn vliegmaatschappijen en passagiers nodig. En die moeten de bestemming nog altijd leuk en interessant vinden. Aan BTP&U en CAH, alsmede de regering, om dit proces van telkens opschuivende tarieven nauwlettend in de gaten te houden en te voorkomen dat Curaçao straks een grotere luchthaven heeft, maar dat de vliegtuigen en reizigers wegblijven.
Op de website van het Antilliaans Dagblad is een video van CAP te zien over de uitbreidingsplannen van het luchthavengebouw.
