AD Commentaar

De pas vrijgegeven jaarrekeningen van de onder de noodregeling geplaatste Girobank tonen aan dat met goedkeuring van de accountant over het ‘goede jaar’ 2012 nog een winst van 26,5 miljoen gulden werd geboekt, maar over ‘rampjaar’ 2013 een ongekend verlies van 339,4 miljoen is vastgesteld. Daar zaten slechts 365 dagen tussen. Dat blijkt als het Antilliaans Dagblad de jaarrekeningen naast elkaar legt. Dat kon eerder niet, eenvoudigweg omdat deze cruciale jaarcijfers al die tijd niet openbaar waren. Maar onlangs stelde Financiënminister Kenneth Gijsbertha (MAN) deze stukken beschikbaar aan de Staten van Curaçao. Het parlement heeft er nog niet op gereageerd, mogelijk zelfs nog niet gelezen.

In december 2013 werd voor Girobank de noodregeling uitgesproken; dat gebeurde door het gerecht op verzoek van toezichthouder Centrale Bank CBCS. Omdat het (tot nu toe) gebruikelijk was dat er gedurende de noodregeling géén publicatieplicht bestaat - waarom eigenlijk niet, gezien de miljoenen aan spaargelden en deposito’s? - was tot voor kort 2012 het laatste boekjaar waarover financiële resultaten publiekelijk bekend waren.
Rekeninghouders en depositohouders tastten sindsdien in het duister. En dat is nóg steeds het geval, ondanks dat nu iedereen wel weet dat een moratorium van kracht is voor tegoeden boven de 10.000 gulden en dat Giro ‘op gecontroleerde wijze’ zal worden afgewikkeld.
Echter, de balans en de verlies- en winstrekening vanaf 2013 tot op heden waren nog ‘vertrouwelijk’. Gijsbertha meldde in het Statendebat vorige week dat de cijfers tot en met 2014 zijn gecontroleerd en stuurde ze naar het parlement. Deze krant heeft ze bestudeerd en constateerde vooral grote verschillen tussen 2012, toen alles nog rooskleurig werd gepresenteerd door directie en commissarissen, en 2013 en 2014 toen de waarheid boven tafel kwam. Alle drie genoemde jaarrekeningen werden ge-audit door Ernst & Young Accountants (EY).
Het jaar 2012 werd nog afgesloten met een balanstotaal (alle activa bij elkaar) van 1.677 miljoen (bijna 1,7 miljard). Twaalf maanden later stond er nog maar 1.154 miljoen op de balans. En ultimo 2014 was dit zelfs nog maar 1.051 miljoen. In twee jaar tijd zijn de activa dus met 626 miljoen gekrompen. Vooral de post met de leningenportefeuille (‘loans and advances to customers’) viel terug van 1.096 miljoen eind 2012 tot 766 miljoen ultimo 2013 en 713 miljoen op de laatste dag van 2014. Dat hield verband met de grootscheepse opschoning van slechte leningen, nog verstrekt door het voormalige bestuur onder leiding van bankier Eric Garcia, in september 2016 persoonlijk failliet verklaard.
Minister Gijsbertha bevestigde in de Staten dat Giro kampt met een negatief eigen vermogen. De gecontroleerde jaarrekeningen laten wat dat betreft een ommezwaai van 180 graden zien als boekjaar 2012 met dat van 2013 wordt vergeleken: van nog een ruime +167 miljoen naar dikke -190 miljoen een jaar later. En 2014 wordt afgesloten met -226 miljoen. Nu wordt gesproken over -300 miljoen.
Het is niet duidelijk hoeveel Girobank op dit moment aan depositohouders verschuldigd is, maar volgens de jaarrekeningen hield de bank in 2012 nog 1.446 miljoen (ruim 1,4 miljard) aan spaargelden. Dit daalde in de twee daaropvolgende jaren in rap tempo tot 1.260 miljoen (2013) en 1.132 miljoen (2014).
De jaarcijfers over 2012, toen er dus zogenaamd nog geen vuiltje aan de lucht was, werden op 23 april 2013 voorzien van een goedkeurende verklaring: ,,In our opinion, the consolidated financial statements give a true and fair view of the consolidated financial position of Girobank nv as at December 31, 2012”, schrijven de twee accountants nadat ze het volgende hebben geconstateerd: ,,We believe that the audit we have obtained is sufficient and appropiate to provide a basis for our audit opinion”.
De daaropvolgende jaarrekeningen laten even op zich wachten. Zo wordt 2014 pas op 7 juli 2017 afgetekend door opnieuw twee accountants van EY. Ditmaal met: ,,We do not express an opinion on the financial statements”. Zo’n accountantsverklaring met oordeelonthouding houdt in dat de accountantsonzekerheden met betrekking tot de controle die zijn blijven bestaan van zodanige aard en omvang zijn dat geen goedkeurende accountantsverklaring noch een accountantsverklaring met beperking kan worden gegeven.
EY betrekt in verband hiermee onder meer de zogeheten ‘trade finance loans’ die maar liefst zo’n 16 procent (namelijk 176,7 miljoen) beslaan van de totale leningenportefeuille. ,,We were unable to obtain sufficient appropriate audit evidence to satisfy ourselves as to the valuation, existence and completeness of the trade finance loans and the related accounts”.
Elders in de jaarrekening leest het Antilliaans Dagblad dat deze omstreden trade finance loans aan ‘derden’ werden verstrekt, weliswaar door en met middelen van Girobank, maar gearrangeerd door IIG Trade Opportunities Fund nv. Het ging om zeer substantiële bedragen. IIG Trade Opportunities Fund - inmiddels in september 2019 failliet verklaard - was houder van 100 procent van de aandelen in Giro Holdings nv, terwijl Giro Holdings met 58,1 procent meerderheidsaandeelhouder was in Girobank (met daarnaast 39,8 procent in handen van Algemeen Pensioenfonds Curaçao, APC en 2,1 procent van het Land Curaçao).
Als houder van de meerderheid in het bankbedrijf zorgde IIG Trade Opportunities Fund dus zelf voor circa een zesde van alle uitstaande leningen. International Investment Group (IIG) in New York is de moeder, met de Amerikanen Martin Silver en David Hu als de uiteindelijke gerechtigden.
In een document gedateerd 26 november 2019 van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) wordt IIG in verband gebracht met fraude en nepleningen, namelijk dat IIG betrokken is geweest ‘in a scheme to defraud its investment advisory clients’. ,,Specifically, the complaint alleged that IIG concealed losses in the portfolio of its flagship hedge fund by overstating the value of certain defaulted trade finance loans and by replacing defaulted loans with fake loans. In addition, the complaint alleged that IIG engaged in a pattern of selling overvalued and/or fake trade finance loans to investment advisory clients in order to generate liquidity to meet various payment obligations, including redemption requests from earlier investors.” SEC trekt daarop de registratie van IIG als beleggingsadviseur dan ook in.
Verder wijzen de EY-accountants er in juli 2017 in hun ‘Independent Auditor’s Report’ over 2014 op dat het negatieve vermogen van Girobank van 226 miljoen, samen met overige omstandigheden, zorgt voor ‘materiële onzekerheid’ die significante twijfel zaait over de mogelijkheden voor Giro om door te gaan als ‘going concern’, of zoals het in het Engels staat opgeschreven: ,, (…) indicate the existence of a material uncertainty that may cast significant doubt on the company’s ability to continue as a going concern”.
In beide jaarrekeningen is er een paragraaf over ‘going concern’, waarbij wordt verwezen naar de noodregeling, uitgesproken door het gerecht op verzoek van de Centrale Bank CBCS. Daarbij valt op dat over 2013 de dan zittende Girodirectie na een assessment aangeeft ‘voldoende back-up te hebben van de Centrale Bank’, ondanks de noodregeling, het vermogenstekort en het feit dat niet wordt voldaan aan de liquiditeits- en solvabiliteitsnormen van de CBCS.
Het management baseert zich hiervoor op het feit dat de Centrale Bank de liquiditeit van Giro beheert en Giro waar nodig bijstaat. En dan volgt deze opmerkelijke en zeker met de kennis van anno 2020 belangrijke zin: ,,Furthermore the Central Bank of Curaçao and Sint Maarten has guaranteed the depositors of the bank, and therefore is safeguarding the bank’s assets and liabilities”.
Met andere woorden: de CBCS zou garant staan voor alle rekeninghouders en depositohouders, waarmee zowel de activa als schulden zouden zijn beschermd. Dit is zeker niet hoe de Centrale Bank de Landverordening toezicht bank- en kredietwezen (LTBK) nu leest en uitlegt.
Een jaar later, in de jaarrekening 2014, staat onder dezelfde passage onder ‘Going concern’ exact hetzelfde, maar dan zónder deze zinsnede over de garantstelling door de CBCS.