Commentaar: Lastige formatieklus op Aruba
Ook al is de MEP er qua stemmenaantal op achteruitgegaan, de partij van de Arubaanse premier Evelyn Wever-Croes heeft zich voor een regeringspartij prima staande weten te houden en handhaaft het aantal zetels dat bij de vorige verkiezingen werd behaald: negen. Dat is een uitstekende prestatie, die grotendeel op het conto van de minister-president, tevens lijsttrekker, zelf komt. Zij heeft Aruba door de enorme crisis - veroorzaakt door Covid-19 - geloodst, mede met behulp van Nederland dat ruimhartig over de brug kwam met liquiditeitssteun: 722 miljoen florin eerder plus onlangs nog eens 181 miljoen voor de komende drie maanden. Dat is ongekend en zonder hadden Aruba en de regering-Wever-Croes het niet gered. Want met dat geld uit Nederland kon het armlastige overheidsapparaat blijven draaien, kon het zwaar getroffen bedrijfsleven geholpen worden met loonsubsidies en mkb-steun en kon óók de door de regering uitbetaalde sociale nooduitkering (Fase) samen met het uitdelen van voedselpakketten doorgaan. Intussen zijn de contouren van (economisch) herstel na de coronacrisis zicht- en voelbaar. Dat geldt nog lang niet voor de overheid. Wever-Croes heeft echter, na aanvankelijk tegenstribbelen in verband met de Nederlandse voorwaarden, tijdig ingezien dat een deal met Nederland voordelig is. Dat het één en ander ten koste gaat van een stuk autonomie, door de Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft) onder druk van Den Haag in te wisselen voor een Rijkswet Aruba financieel toezicht (RAft), heeft de door MEP-gedomineerde regering wijselijk te ‘downplayen’ - het speelde niet of nauwelijks een rol tijdens de verkiezingen. Wat de gemiddelde Arubaan uiteindelijk wil, is bestaanszekerheid en zeker ten tijde van crisis een goede relatie met het ‘moederland’. De grootste oppositiepartij, AVP van Mike Eman, is op dat punt de mist ingegaan. Paradoxaal genoeg, want de groene partij en Eman staan juist bekend om hun voorkeur voor de band met het Koninkrijk. Maar de recente publieke aanval op het Openbaar Ministerie - samen met de rechterlijke macht door velen op het eiland gezien als de rechtszekerheid waar Nederland voor staat - is AVP duur komen te staan. Juist de kritische achterban van deze partij kan hier weinig begrip voor opbrengen, net zomin als dat Eman tot op het laatste moment pal achter zijn verdachte en zelfs gedetineerde lijstduwer, ex-minister en Statenlid Oslin ‘Benny’ Sevinger, is blijven staan. De oppositiepartij verloor veel stemmen en komt uit op zeven Statenzetels. Toch is met de uitslag van vrijdag regeringsvorming door MEP niet vanzelfsprekend en de rol van AVP niet gereduceerd tot enkel toekijker. Uiteraard neemt de winnaar het voortouw, maar met de opkomst van de kleinere partijen spelen zij meer dan ooit een sleutelrol. Wat doen Raiz (2), MAS (2) en Accion21 (1)? Samen één vuist vormen, omdat zij het ‘anders’ willen doen? Of verbinden één of twee zich aan geel of groen. Geel van Wever Croes heeft in principe genoeg aan Raiz (met voorlieden met ‘MEP-roots’), maar een meerderheid van slechts 11 van de 21 zetels is een minimale meerderheid en daardoor uiterst fragiel. Aansluiting van MAS, de partij van Marisol Lopez-Tromp (die in haar politieke carrière al bijna alle kleuren van de regenboog heeft gediend), lijkt gezien de verstoorde persoonlijke relatie met de premier vooralsnog een brug te ver. Maar in de politiek is álles mogelijk. Mocht het smeden van een nieuwe MEP-regering niet lukken, kan AVP het proberen. Dan zijn sowieso Raiz en MAS nodig én zal de groene partij waarschijnlijk gedwongen worden duidelijk(er) afstand te nemen van de omstreden Sevinger; een kwestie die hoe dan ook aan partijleider Eman is gaan kleven en waarover intern het laatste woord vast nog niet is gesproken. Kortom, het kan nog een flinke en zelfs lastige klus worden om hier een werkbare en duurzame coalitie uit voort te brengen. Het Arubaanse volk heeft gesproken en nu is het weer de beurt aan de politici. Hopelijk zegeviert het gezond verstand en dat betekent een stevige regering om het eiland - dat qua overheidsfinanciën en staatsschuld van 145 procent bbp (bruto binnenlands product) op de rand van bankroet bungelt - in rustiger vaarwater te geleiden, met vooral oog en hart voor het algemeen belang van de Arubaan. Want het moet gelijker (verdeeld), minder massaal (toerisme), schoner (natuur en milieu), meer verantwoord (financiën) en met meer integriteit (van bestuur).