ANALYSE
De Staten van in dit geval Curaçao mogen en kunnen in Den Haag altijd belet vragen. Het zogeheten petitierecht. Het is wel afwachten hoe de Nederlandse counterparts reageren. Maar ten minste kunnen ze aandacht vragen en mogelijk, wellicht of hopelijk - afhankelijk van welke kant bekeken - wordt daarop ingegaan.
Dat is kort gezegd de politiek-staatsrechtelijke situatie waarin de Statendelegatie van de nieuwe meerderheid, onder aanvoering van de pas recentelijk door haar aangestelde parlementsvoorzitter Gilmar ‘Pik’ Pisas (prominent partijgenoot van de zeker in Den Haag met argusogen bekeken MFK-politicus Gerrit Schotte), zich bevindt als deze volgende week vrijdag of later bij de (Rijks)ministerraad aanklopt voor een onderhoud.
Hoe zit dat precies, of liever - omdat het vrij complex is - ongeveer? De Staatsregeling van Curaçao (soort constitutie) regelt in artikel 63 lid 1 dat ‘de Staten bevoegd zijn de belangen van Curaçao voor te staan bij de regering van het Koninkrijk en bij de Staten-Generaal (Tweede en Eerste Kamer, red.)’. Tot zover no problem. De eigen Staatsregeling stelt immers nadrukkelijk dat de Staten van Curaçao bevoegd zijn zelf in Den Haag aan te kloppen.
Maar dat zegt nog niets over de andere kant. In de discussie over de missie naar Den Haag wordt verwezen naar de Staatsregeling van Curaçao, dat is echter een nationale wet die buiten de landsgrenzen van Curaçao in principe verder geen betekenis heeft. De vraag is hoe de Staatsregeling zich verhoudt tot het Reglement van Orde van de Rijksministerraad (RMR) en het Statuut. Zowel in het Reglement van Orde van de (R)MR als het Statuut kan geen aanknopingspunt worden gevonden dat de Staten ten opzichte van de Koninkrijksregering enige status hebben. De RMR is een besloten aangelegenheid van regeringen waartoe buitenstaanders geen toegang hebben. Zoals gezegd: de Staten kunnen belet vragen bij de koninkrijksregering, die dan waarschijnlijk verwijst naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) of direct naar verantwoordelijk minister Ronald Plasterk (PvdA). Ze kunnen daar dan hun belangen naar voren brengen. Dat wil zeggen: vragen om op grond van artikel 22 Reglement Gouverneur te onderzoeken of er reden bestaat voor spontane vernietiging. Verder is het dan afwachten wat daarmee gebeurt. Dat is aan de koninkrijksregering.
Vooralsnog lijkt het maximaal haalbare voor de delegatie-Pisas een gesprek met de voorzitter van de koninkrijksregering - premier Mark Rutte (VVD), die dan net de hectische Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart achter de rug heeft en zijn handen vol zal hebben aan de nasleep ervan - of met de minister van BZK, zoals Plasterk wel vaker met parlementariërs die op bezoek zijn in Den Haag een kopje koffie drinkt. Het is vervolgens aan Rutte of Plasterk te beslissen of ze de kwestie aan de orde stellen in een (nog te agenderen) RMR.
Die kans wordt door insiders klein geacht, in elk geval zolang de gouverneur geen beroep doet op de RMR of de Gevolmachtigde minister van Curaçao in Den Haag de zaak agendeert. De huidige Gevolmachtigde minister is Eunice Eisden (MAN), die alleen op instructie van haar partijgenoot demissionair premier Hensley Koeiman handelt. Voor zo ver de Staten dus al enige invloed zouden willen uitoefenen op de agenda van de RMR zal dat via de minister-president moeten die de Gevolmachtigde minister vervolgens een instructie moet geven. Gezien de kwalificatie ‘wanhoopsdaad’ die Koeiman het optreden van de nieuwe meerderheid al gaf, lijkt de kans daarop door de huidige demissionaire regering gering. Mogelijk dat dit onder het te vormen interim-kabinet meer soelaas biedt.
Tot slot kan de Statendelegatie van MFK (Schotte), KdNT (Amparo dos Santos), PS (Melvin ‘Mac’ Cijntje), MP (Marilyn Moses), Eduard Braam en Gassan Dannawi - onder voorzitterschap van Pisas - ook belet vragen bij de voorzitter van de Tweede Kamer en verzoeken om een debat in de Kamer. De Kamer kan dan de minister van BZK op het matje roepen en hem uitleg laten geven over wat hij denkt te doen. Dat zegt nog niets over de verdere uitkomsten.
Is het dan een kansloze missie? Waarschijnlijk wel en dat weten ze zelf ook. Vandaag het voorlopige uitstel. Als het ‘Blok van 12’ deze kaart maar niet om een andere reden uitspeelt: het creëren van negatieve beeldvorming over Nederland - en in dat verband ook ónze gouverneur. Want die staan hier echt buiten. Het is een nationale politieke kwestie die daarom ook een nationale oplossing vereist. Nos mes por? Of nos mes no por?