Door Hans Hillen
Aruba heeft een groot landgenoot verloren. Een bescheiden man, maar begiftigd met een groot intellect en met diepzinnige humor. Mito Croes stelde zijn 70-jarige leven in dienst van het belang van zijn dushi tera, zijn dierbare vaderland. Hij was van de generatie die de status aparte verwezenlijkt heeft zien worden. Dat vormde zijn betrokkenheid en zijn inzet om werkelijk tot het einde toe vol energie die trotse zelfstandigheid te verdedigen. Hij deed dit niet alleen met politieke en bestuurlijke inzet en vindingrijkheid, maar ook met behulp van de wetenschap en desnoods met juridische procedures, tot het Europees Hof van Justitie aan toe.
Mito Croes werkte aanvankelijk op de Universiteit van Aruba als wetenschappelijk hoofdmedewerker, maar koos voor de AVP en voor de politieke weg in het begin van de jaren 80. Eerst als lid van de Eilandsraad van Aruba en als lid van de Staten van de Nederlandse Antillen, vervolgens als minister van de Nederlandse Antillen. Na het verwerven van de status aparte was Mito Croes lid van de Staten van Aruba en Gevolmachtigde minister en minister van Aruba. Hij sloot zijn loopbaan af als lid van de Raad van State in Den Haag, waar hij dit voorjaar afscheid nam.
Mito Croes promoveerde in 2006 aan de Universiteit van Tilburg tot doctor in de Rechtsgeleerdheid bij prof. dr. E. Hirsch Ballin op het proefschrift ‘De herdefiniëring van het Koninkrijk’. Dat doctoraat gaf hem nog meer gezag bij zijn ijveren voor alles wat met Aruba te maken kon hebben. Zelfs het Hof van Justitie van Europa in Luxemburg wist hij te vinden toen hij, samen met nu minister Sevinger, het recht opeiste voor de Arubanen om kiesrecht te hebben voor het Europees Parlement. Aruba is volwaardig lid van het Koninkrijk der Nederlanden en dan hoort daar ook het stemrecht bij voor het parlement waar Nederland deel van uitmaakt, was zijn redenering. Het proces werd gewonnen.
Uit respect voor zijn inzet plaatste het Nederlandse CDA hem in 2009 op de lijst met kandidaten voor het Europees Parlement. Hoewel de procedure om Europees te kunnen stemmen op Aruba niet eenvoudig was, brachten ruim 14.000 Arubanen hun stem uit, waarvan ruim 13.000 op Mito Croes. Te weinig voor een zetel, maar hij had bewezen dat het Europees stemrecht op Aruba enthousiast wortel zou kunnen schieten.
Met zijn scherp inzicht en zijn strijdbaarheid imponeerde Mito Croes in elk gezelschap, maar dat gold soms nog meer zijn onnavolgbare humor. Op de meest gecompliceerde momenten slaagde hij erin de spanning te breken met spitsvondige geestigheden. Over de complexe relatie met Nederland zei de gepromoveerde jurist: ,,Zoiets ingewikkelds als het Koninkrijk benaderen met een juridische bril, dat werkt niet. Juristen zoeken problemen, niet oplossingen. Ze zeggen altijd wat niet kan.” Deze uitspraak laat zien dat Mito Croes steeds verder wilde kijken dan de grenzen van een debat leken aan te geven. Hij verwierf er respect mee bij vriend en vijand.
Het was een voorrecht hem te mogen kennen en met hem te mogen werken. Mito Croes ruste in vrede.

Drs. Hans Hillen (CDA) is oud-Eerste en Tweede Kamerlid en maakte als minister van Defensie deel uit van het eerste kabinet-Rutte.