Analyse
Wordt 2018 voor Curaçao het jaar van de waarheid? Elk jaar kent zo zijn uitdagingen en soms mee- maar meestal tegenvallers. Deze laatste categorie kenmerkt zich juist door het feit dat er vooraf geen rekening mee werd of kon worden gehouden, maar hoe dan ook toch wel opgevangen moet worden. Wat Curaçao voor het komende jaar - en daarna - nu al wél weet is dat 2018 het jaar wordt dat strategisch belangrijke keuzes moeten worden gemaakt en sturing moet worden gegeven aan het feit dat zich een aantal essentiële ontwikkelingen zal voordoen. Het gaat dan om de Isla en olie-industrie; het officiële einde van het ooit zeer lucratieve financiële offshore tijdperk; en het begin van de afbetaling (rente en aflossing) van de tot nu toe voorgefinancierde overheidsschulden. Alle krijgen in of vanaf 2019 hun beslag, maar het komend jaar stilzitten is er niet bij. 2018 Moet het jaar worden van cruciale besluitvorming. Daarvoor zijn visie, professionalisme en moed nodig.
Over een paar dagen, na oud en nieuw, kan gezegd worden dat het contract voor de Isla-raffinaderij ‘volgend jaar’ eindigt. Zo dichtbij is de deadline en zo weinig tijd is er nog te verliezen. De huidige exploitant, PdVSA uit buurland Venezuela, is letterlijk uitgeput. De vijftien maanden die verloren zijn gegaan na september 2016 - toen een MoU werd ondertekend met het Chinese Guangdong Zhenrong Energy (GZE) - aan zeker achteraf gezien oeverloos en zinloos geklets, moeten nu omgezet worden in daadkrachtig optreden. Een andere technisch en financieel wél capabele partner is nodig, maar niet met de rug tegen de muur door de sanering en herontwikkeling van het enorme terrein altijd als serieus alternatief in de achterzak te houden. De facto moet daarover al begin 2018 de knoop worden doorgehakt. Elke dag telt nu dus.
Het einde van het offshore regime nadert eveneens snel. Formeel ook in 2019, maar eigenlijk al eerder. Het boekjaar dat aanvangt voor 1 juli 2019 is het laatste boekjaar waarop het offshore regime van toepassing is. De offshore - tegenwoordig: internationale financiële dienstverlening - heeft Curaçao veel werk, inkomen en welvaart gebracht. Die tijd van bonanza keert volgens kenners niet meer terug, maar door de nog wel aanwezige expertise en ervaring kunnen met creativiteit en hard (samen)werken voor de offshore vele alternatieve fiscale regimes op Curaçao worden bedacht en beschikbaar gesteld.
Na 10-10-’10, toen Curaçao een eigen land werd binnen het Koninkrijk en Nederland een groot deel van de destijds astronomische staatsschuld van de toenmalige Nederlandse Antillen het eilandgebied Curaçao overnam, zijn afspraken gemaakt. In het kader van de overheidsschuld van Curaçao (en trouwens ook van Sint Maarten) en de betalingen van rente en aflossing aan Nederland, is tot en met 2018 nog sprake van een netto-instroom van deviezen. Vanaf 2019 slaat dit echter om in een netto-uitstroom. Daar moet nu reeds aandacht voor zijn. De overheidsfinanciën blijven, zo mag wel geconcludeerd worden, een structureel probleem. De openbare financiën van Curaçao verslechterden in 2017. Ondanks maatregelen om de uitgaven te verminderen en de belastinginkomsten door middel van een betere belastingmoraal te verhogen, verwacht de overheid een tekort op de gewone dienst voor het jaar 2017. Deze zal doorwerken in 2018, wanneer het tekort moet worden ‘goedgemaakt’. Dat is een extra strop voor het kabinet-Rhuggenaath dat medio 2017 aantrad en dit in wezen ‘erft’. Dezelfde regering die armoedebestrijding en sociale verbetering tot prioriteiten heeft verheven. Terecht, want de kloof en achterstanden zijn te groot en voor dit rijke Koninkrijk onaanvaardbaar. De ministerraad heeft vier wijken op Curaçao aangewezen om er concreet aan de slag te gaan door gezinnen te helpen, woningen, straten en scholen te verbeteren. Het is een begin. Een noodzakelijk begin.
De kunst is om de schaarse (gemeenschaps)middelen zo aan te wenden dat de meeste winst wordt behaald; allereerst in arbeidsgericht onderwijs en sociaal welzijn, maar óók in economie bevorderende acties. Want uiteindelijk moet de economie de banen en het inkomen genereren die vereist zijn om sociaal beleid en welvaart te realiseren. En om de economie aan de praat te krijgen is vertrouwen nodig en stabiliteit van het politieke bestuur. De instabiliteit eind 2016 en in de eerste helft van 2017 hebben veel kwaad gedaan; drie kabinetten en twee verkiezingen in een paar maanden tijd, met als dieptepunt de overname van het parlement door het kamp-Schotte/Dos Santos en hun meelopers. Dat was een forse deuk in de algemene gemoedstoestand van het bedrijfsleven en investeerders. Politieke integriteit blijft een issue. De destabiliserende krachten die sinds de tijd van de moord op politicus Helmin Wiels in 2013 actief zijn, blijken keer op keer een greep naar de macht te willen doen. Desnoods op ondemocratische wijze. Na twee vonnissen in eerste aanleg en hoger beroep zal in 2018 blijken hoe de Hoge Raad oordeelt over de veroordeling in twee instanties van ex-premier en nog altijd Statenlid Gerrit Schotte (MFK). Destabilisatie, politieke onrust en non-integriteit zijn wel de laatste stoorzenders die Curaçao kan gebruiken in een nieuw jaar waarin strategische beslissingen moeten worden genomen, die ook het leven van de komende generaties op Dushi Kòrsou zullen beïnvloeden. In die zin wordt 2018 wel degelijk het jaar van de waarheid.