Michael Newton krijgt de Cola Debrotprijs 2024

Door Dennis Klaus
Afgelopen zaterdag, 4 mei, de geboortedag van Cola Debrot, werd de Cola Debrotprijs uitgereikt door de minister van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport (OWCS), de heer Sithree van Heydoorn aan ir. Michael Newton. De Cola Debrotprijs werd aan Newton uitgereikt voor zijn aanzienlijke bijdragen aan de restauratiearchitectuur van Curaçao.
De Cola Debrotprijs (Premio Cola Debrot) - vernoemd naar dichter, schrijver, arts, politicus en oud-gouverneur Cola Debrot (1902-1981) - is een Curaçaose algemene cultuurprijs; de belangrijkste in het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden. Hij wordt jaarlijks uitgereikt aan personen of organisaties die zich verdienstelijk hebben gemaakt in een van de jaarlijks roulerende categorieën, zoals architectuur, beeldende kunst, dans, folklore, literatuur, muziek, theater en wetenschap.
De nominatie van Newton is gedaan door de Culturele Adviesraad van Curaçao, een onafhankelijk adviesorgaan van de overheid die jaarlijks een jury van deskundigen samenstelt die vervolgens een kandidaat voorstelt aan de regering.
Na onder anderen de minister en de voorzitter van de jury, Verele Engels, hield Newton een toespraak waarin hij de minister, de adviesraad en de jury dankte en waarin hij een aantal belangrijke zaken naar voren bracht waarvan hij van mening is dat die van belang zijn voor ons (gebouwde) erfgoed. Hierbij een verkorte versie van zijn toespraak:
In het juryrapport wordt melding gemaakt van het belang van hoogwaardige ‘herbestemming’ van panden. In onze historische Unesco-binnenstad staat ongeveer de helft van de panden op de monumentenlijst en dienen dus met kennis aangepakt te worden bij restauratie en herbestemming.
Alle technische UoC-studenten (University of Curaçao) zullen na hun afstuderen vroeg of laat in aanraking komen met herbestemming van gebouwen. Daarom is educatie op het gebied van ons erfgoed op de UoC van groot belang en natuurlijk ook op andere onderwijsniveaus.
Het is dan ook te betreuren dat de UoC een paar jaar geleden de cursus Educatie in Erfgoed vrijwel heeft geschrapt. En de kennisopbouw op het gebied van ons erfgoed en restaureren is geminimaliseerd. Dit ondanks verschillende gesprekken die de Monumentenraad (Newton is tevens voorzitter van de Monumentenraad) met de UoC heeft gehad om dit te herstellen. Let’s hope they listen, sooner or later.
Een van degene die juist door het volgen van de cursus Educatie in Erfgoed hierdoor ook geïnteresseerd is geraakt in restaureren en monumenten is mijn oud-collega Rhuendley Janzen. Na zijn studie aan de UoC te hebben afgerond, solliciteerde hij bij het Monumentenfonds, waar ik toen werkte, en werd direct aangenomen. Nu is hij een van de toonaangevende erfgoedprofessionals op het eiland, samen met mijn andere oud-collega Michael Winklaar.
Maar waar zij en vele anderen grote behoefte aan hebben zijn criteria en restauratierichtlijnen. Vastgestelde regels hoe te restaureren. Op de andere eilanden, Aruba en Bonaire, bestaan die regels al. Het moet beter (wettelijk) verankerd worden om hun houvast te geven, richting de eigenaren, architecten en aannemers die iets anders willen en dat ten koste gaat van het monument. In de Monumentenbeleidsnota ‘Plan di Monumento 2000+’ uit het jaar 2001 werd dit reeds als een uit te voeren project genoemd. Meer dan twintig jaar geleden en het is er nog niet. Hierbij een oproep aan alle heritageprofessionals en organisaties om gezamenlijk te gaan werken aan dergelijke restauratiecriteria en -richtlijnen, zodat de mensen in het veld - maar ook anderen werkzaam met monumenten - een beter houvast hebben.
Ik noemde zojuist de heritageprofessionals van het Monumentenfonds. Daarnaast is er natuurlijk Monumentenzorg, Stadsherstel en NAAM, waar professionals goed en deskundig werk verrichten. Echter het voormalige Monumentenbureau van de DROV (het huidige ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning VVRP) is na 10-10-‘10 weggevallen en daar is dan ook de kennis verdwenen op het gebied van erfgoed bij de overheid.
De Monumentenraad heeft recentelijk het voorstel gedaan om bij het Monumentenfonds, waar al veel kennis aanwezig is, de expertise met een of twee professionals op het gebied van kunstgeschiedenis en/of architectuurhistorie uit te breiden en zo een kenniscentrum op het gebied van monumenten op te bouwen. Een kenniscentrum waar iedereen profijt van kan hebben. Concentratie van kennis; zó belangrijk voor dit kleine eiland met zo’n grote hoeveelheid bijzonder erfgoed dat zelfs op de Unesco World Heritage staat.
Newton eindigt met de woorden: ,,Let’s hope it will be reality in the near future.”
De Fundashon Pro Monumento (ProMo) is dezelfde mening toegedaan en onderschrijft dit volledig. Dit is niet alleen door Michael Newton, maar ook door andere erfgoedexperts benadrukt. Opvallend was de afwezigheid van de minister van VVRP onder wiens verantwoordelijkheid het gebouwde erfgoed valt.

De auteur van deze bijdrage, Dennis Klaus, is voorzitter van het bestuur van Fundashon Pro Monumento (ProMo).