Van onze correspondent
Den Haag - De uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) met betrekking tot bouwen, milieu en natuur in Caribisch Nederland (CN) schiet tekort. Dit ondanks de inzet van de eilandbesturen gedurende de afgelopen jaren. Dat blijkt uit een onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in opdracht van staatssecretaris Vivianne Heijnen van Milieu.
Een niet goed functionerend VTH-stelsel kan negatieve gevolgen hebben voor de natuur, waaronder het koraal en de natuurparken, en voor de leefomgeving, zoals de lucht, water en de bodem. Heijnen had om het onderzoek gevraagd naar aanleiding van zorgen over het functioneren van het VTH-stelsel. Die zorgen leefden onder Kamerleden en in het kabinet maar ook bij de lokale besturen en inwoners van de eilanden. Uit dit onderzoek blijkt dat die zorgen terecht waren.
Het onderzoek is gisteren door de staatssecretaris aangeboden aan de Tweede Kamer, de bestuurscolleges, regeringscommissaris en de eilandsraden. ,,Het onderzoek laat forse tekortkomingen zien, waarvan natuur en milieu de dupe zijn. We moeten nu echt aan de slag. We gaan de komende tijd werken aan verbetering. Ik wil dit zorgvuldig doen en samen met de eilandbesturen”, aldus Heijnen. De ILT concludeert dat de uitvoering van de VTH-taken voor bouwen, milieu en natuur op de drie eilanden niet voldoet aan de wettelijke vereisten en lokale verordeningen. Daardoor worden milieu en natuur onvoldoende beschermd.
De openbare lichamen zijn te klein om de benodigde kennis en ervaring op een gedegen manier te organiseren en om voldoende checks and balances in de werkprocessen te kunnen aanbrengen, concludeert de ILT. De omvang van de eilanden als kleine gemeenschappen en de nabijheid van het bestuur bemoeilijken een professionele en onafhankelijke uitvoering van de VTH-taken nog verder. ,,Deze problematiek is overigens het gevolg van een historisch gegroeide situatie waar meerdere partijen, waaronder de Nederlandse Rijksoverheid, een rol in hebben gehad. Ook in Europees Nederland wordt momenteel gewerkt aan een versterking van het VTH-stelsel.”
De ILT concludeert verder dat de situatie bij de drie openbare lichamen vergelijkbaar is met de situatie van gemeenten en provincies in Europees Nederland tot 2013. Vanaf dat moment is de uitvoering van VTH-taken geleidelijk overgegaan naar omgevingsdiensten. De ILT doet aan het Rijk en de openbare lichamen vier aanbevelingen om te komen tot verbetering. Zo moet de uitvoering van de VTH-taken van de drie openbare lichamen zo snel mogelijk ondergebracht worden bij één bestaande omgevingsdienst in Europees Nederland. Verder moeten de gesignaleerde knelpunten binnen de ambtelijke organisatie van de openbare lichamen snel en gericht worden aangepakt, moet er worden gezorgd voor actuele en adequate wet- en regelgeving voor bouwen, milieu en natuur en zal de positie van de Rijksvertegenwoordiger moeten worden versterkt zodat die kan ingrijpen wanneer het mis gaat met de uitvoering van de VTH-taken.
De betrokken partijen gaan nu gezamenlijk aan de slag met de aanbevelingen en conclusies uit het onderzoek. Kort na de zomer zal staatssecretaris Heijnen de Tweede Kamer informeren over de vervolgstappen, waaronder de aanbeveling over de inzet van een omgevingsdienst.
Hulp welkom, toon te hard
In een reactie op het gisteren uitgebrachte rapport van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) erkent het bestuurscollege (BC) van Saba dat vergunningen, inspectie en handhaving van de meest complexe installaties een taak is waarbij hulp van specialisten welkom is. Wel zegt het BC verrast te zijn over de harde toon van het rapport.
Het BC ziet dat ervaren specialisten van een milieudienst van grote hulp kunnen zijn in de processen met betrekking tot bijvoorbeeld de luchthaven, de haven, de energiecentrale en het tankstation. ,,Verder overleg met de rijksoverheid is noodzakelijk over het advies om een milieubeschermingsinstantie in te schakelen voor alle vergunningen, inspectie en handhaving, ook voor eenvoudigere bouwvergunningen en kleinere routine-installaties. In die gevallen is lokale kennis volgens ons van groot belang”, aldus het BC dat enigszins verrast lijkt te zijn door de harde toon van het rapport. ,,Die strookt wat ons betreft niet met de feitelijke situatie op Saba, waar de inspecteurs tijdens hun bezoek het Openbaar Lichaam Saba complimenteerden over hoe goed het eiland is georganiseerd en hoe goed de algemene situatie in de gebouwde omgeving is.” In de gesprekken met het Rijk over de formele reactie op het rapport zullen de zienswijzen van de eilandsraad en het BC naar voren worden gebracht.
BC neemt conclusies serieus
De bevindingen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zijn volgens het bestuurscollege (BC) van Bonaire helder: de dienstverlening van OLB moet transparanter en sterk worden verbeterd. Dit schrijft het BC in een reactie op het gisteren uitgebrachte rapport van de ILT.
Oneigenlijke bemoeienis van politiek met uitvoer moet volgens het BC worden voorkomen. ,,Dit is in het belang van het eiland en de inwoners van Bonaire zodat gelijke gevallen ook gelijk worden behandeld. Er dient tijdig te worden besloten op een aanvraag voor een vergunning en ontbrekende beleidskaders moeten worden ingevuld zodat besluiten op een aanvraag kunnen worden getoetst aan heldere regels”, aldus het BC. Belangrijke oorzaken van de tekortkomingen zijn volgens hen toegenomen regeldruk, explosieve groei aanvragen en complexiteit van de dossiers.
,,De afgelopen jaren is veel nieuwe rijks wet- en regelgeving geïntroduceerd en afgestemd wat leidt tot nieuwe processen en procedures. Ook is het aantal aanvragen voor een vergunning enorm toegenomen. Die groei heeft het ambtelijk apparaat niet bij kunnen houden. De achterstanden in expertise en capaciteit moeten nu worden weggewerkt”, aldus het BC dat zegt de conclusies van het ILT-rapport zeer serieus te nemen en zich bewust te zijn van het belang van een snelle besluitvorming en actie in aansluiting op het ILT-rapport. ,,We zullen dan ook voortvarend en toch tegelijkertijd zorgvuldig te werk gaan met de aanbevelingen uit het rapport. De komende drie maanden wordt er goed gekeken naar de uitvoerbaarheid van de aanbevelingen en wordt er een stappenplan uitgewerkt vanuit een Caribisch perspectief. met een lokale benadering en in nauw overleg met ILT.”
Inwoners en ondernemers van Bonaire hebben volgens het BC recht op goed functionerende ambtelijke diensten. ,,De ambtelijke dienstverlening op ons eiland moet betrouwbaar en resultaatgericht zijn en het versterken van de organisatie en bedrijfsvoering is daarvoor een essentiële voorwaarde. Hier sluiten de aanbevelingen van ILT aan op de lijn die OLB al heeft ingezet.”