Door Asosiashon Médiko di Antias (AMA)

Op de eilanden heerst een artsentekort. Dit tekort dreigt alleen groter te worden nu dat sinds 2017-2018 de lotingsstudies en de ministerplaatsen zijn afgeschaft en de toelating tot deze studies geschiedt middels decentrale selectie. Uit onderzoek blijkt dat Caribische studenten voor meer uitdagingen komen te staan dan hun Nederlandse collega’s in het traject naar, en tijdens deze decentrale selectie, met als gevolg minder toelating van onze Caribische studenten tot zo’n studie. In deze reactie op het artikel van 15 februari jongstleden ‘dreigend tekort zorgprofessionals’ willen wij hierop ingaan.

,,In sommige opleidingen, bijvoorbeeld Geneeskunde, blijkt dat de diversiteit van de studentenpopulatie is afgenomen sinds de invoering van decentrale selectie in studiejaar 2017-2018. Dit suggereert dat bepaalde groepen studenten een verminderde kans op toelating hebben.” Dit schrijft minister Robbert Dijkgraaf in zijn brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van het recentelijk verschenen rapport over de toegang tot wo- en hbo-zorgopleidingen voor Caribische studenten. Dat het voor de toekomstige Caribische medische studenten in vergelijking met Europese Nederlanders op meerdere vlakken een grotere uitdaging is geworden om de instroom, doorstroom en terugstroom van een lotingstudie te doorstaan, is nu dankzij dit rapport duidelijker in kaart gebracht. Factoren die hierin meespelen zijn onder andere de taalbarrière, verschil in cultuur, verschil in funderend onderwijs en verschil in financiële middelen.

Zo heeft AMA in januari 2023 een publieke brandbrief gestuurd naar minister Dijkgraaf om deze kansenongelijkheid te belichten. Daarnaast is dit onderwerp tijdens de lezing ‘the leaky pipeline’, georganiseerd door de lezingencommissie van AMA, uitgebreid besproken. Tijdens deze lezing op 10 september 2022 spraken onder andere Lianne Mulder (socioloog en promovendus), Chantal van Andel (projectleider diversiteit en inclusie) en Mehdi Salil (Internist Nefroloog) over diversiteit en inclusiviteit bij de studie geneeskunde en de daaropvolgende opleiding tot specialist.

De instroom van Caribische studenten in lotingstudies is volgens het onderzoek aanzienlijk gedaald sinds de wetswijziging in studiejaar 2017/2018. In dit studiejaar is men namelijk overgegaan van decentrale selectie op basis van loting naar decentrale selectie op basis van minimaal twee kwalitatieve criteria (bijvoorbeeld eindexamencijfers in combinatie met toelatingstoetsen, motivatie of selectieactiviteiten). Met deze wetswijziging zijn ook de 46 ministerplaatsen geschrapt, oftewel de lotingsplekken gereserveerd voor de aspirant-studenten van de Caribische eilanden. De maar 46 ministerplaatsen per jaar voor wo- en hbo-opleidingen in Nederland waren gereserveerd voor de lotingsstudies geneeskunde, fysiotherapie, verloskunde, tandheelkunde, farmacie en biomedische wetenschappen. Jaarlijks zijn er in Nederland 6.880 plekken beschikbaar voor deze studies.

De overgang voor de Caribische studenten naar hoger onderwijs, het investeren in eilandskinderen voor behoud van kwaliteit van zorg en de bestrijding van personeelstekort hoort gestimuleerd en beschermd te worden. Dat de lagere instroom van Caribische studenten namelijk een direct gevolg heeft op de zorg op de eilanden, lijkt duidelijk. Daarnaast blijkt dat het percentage Caribische studenten die uiteindelijk hun bachelordiploma geneeskunde behaalt, na te zijn toegelaten door decentrale selectie, lager is dan het percentage in de totale groep geneeskundestudenten.

Er worden knelpunten maar ook potentiële oplossingen in het rapport van het ministerie van OCW benoemd. Inzichten die overigens niet nieuw zijn maar wel noodzakelijk om te benoemen en weer onder de aandacht te brengen. Het bestuur en de leden van AMA wachten met smart op de reactie van de Tweede Kamer op het voornoemde rapport van de OCW. Wij hopen dat dit rapport een stap in de richting is van het herintroduceren van de ministerplaatsen en het mogelijk introduceren van Bonded Medical Places.

Tevens wil het bestuur van AMA deze gelegenheid gebruiken om aan te geven dat wij ervoor openstaan en graag betrokken worden om als gesprekspartner en ‘ervaringsdeskundige’ aan tafel te gaan met het ministerie om mee te praten over dit vraagstuk. Om zodoende samen te werken aan een toekomst waarin er gelijke kansen voor onze Caribische (toekomstige) studenten zijn en om braingain op de eilanden te stimuleren.