Zorgen over bestuur, belastingen en zorg

Van onze correspondent
Kralendijk - De eilandsraden van Bonaire, Sint Eustatius en Saba kwamen vorige week donderdag samen op Bonaire voor de jaarlijkse BES-top.

Op de agenda stonden gevoelige thema’s als de WolBES/FinBES-consultatie, belastinghervorming, gezondheidszorg en de toekomst van het lokale bestuur.
Een belangrijk discussiepunt betrof de lopende internetconsultatie over WolBES en FinBES, die op 2 september van start ging en tot 27 oktober openstaat. Hierover schreef deze krant gisteren. Deze consultatie wekt veel belangstelling, onder meer omdat een uitbreiding van de rol van de Rijksvertegenwoordiger in het bestuur wordt voorgesteld. De eilanden uitten echter hun zorgen dat voorafgaand overleg ontbrak en dat gemaakte afspraken in maart 2024 in De Bilt deels zijn genegeerd.
Daarnaast werd een mijlpaal bereikt met de fiscale verzamelwet, die nu ter publieke consultatie ligt. Deze wet is bedoeld om tekortkomingen in de huidige belastingstructuur te verbeteren, in lijn met aanbevelingen van het International Monetary Fund. De Tweede Kamer dringt erop aan dat de eilanden nauw betrokken worden bij dit proces, zodat toekomstige belastingwijzigingen beter aansluiten bij de lokale realiteit.
Tijdens de top werd verder gewezen op het belang van accurate gegevens over de algemene bestedingsbelasting en meer transparantie in de financiële verslaggeving. Ook sociaaleconomische kwesties kwamen aan bod, zoals de verhoging van het minimumloon en de gevolgen daarvan voor armoede op de eilanden. In een bredere context uitten de raden hun zorgen over de mogelijke afname van lokale zeggenschap binnen de bestuursstructuur van Caribisch Nederland. Er werd daarom voorgesteld om de gesprekken over dit onderwerp voort te zetten, ook na afloop van de formele BES-top.
De bijeenkomst stond bovendien stil bij het feit dat de huidige BES-structuur dit jaar 15 jaar bestaat. Op 10-10-’10 werden Bonaire, Sint Eustatius en Saba bijzondere gemeenten binnen Nederland. Tijdens een moment van reflectie werd zowel teruggekeken op geboekte vooruitgang als op blijvende tekortkomingen in de bestuurlijke verhoudingen. Naast de hoofdthema’s werden ook presentaties gehouden over voedselveiligheid, de haven van Bonaire, de rol van de vernieuwde bibliotheek en de kansen voor kleinschalige landbouw.