Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De regering is een informatieoffensief gestart over de Noodwet met een advertentie en een informatiefolder. In de advertentie wordt zowel in het Papiaments als in het Nederlands ingegaan op zes stappen die ondernomen moeten worden alvorens de Landsverordening uitzonderingstoestand, zoals de Noodwet officieel heet, af te kondigen.

Deze zes stappen behelzen ook controlemechanismen. Kort gezegd moet er (1) eerst een overeenstemming zijn in de ministerraad en een landsbesluit opgesteld worden. Dit landsbesluit moet (2) ondertekend en goedgekeurd worden door de gouverneur. (3) Alle parlementen in het Koninkrijk worden vervolgens over de landsverordening geïnformeerd. (4) De Staten kunnen op elk gewenst moment de afgekondigde uitzonderingstoestand beëindigen. Maar als er bij escalatie aanvulling nodig is, dan komen er extra maatregelen die (5) gepubliceerd moeten worden, aan de Staten bekendgemaakt moeten worden en (6) door de Staten goedgekeurd moeten worden. ,,De crisis zal dagelijks worden geëvalueerd”, zo wordt er nog bij gezet. Na het zesde punt wordt in de advertentie in de vorm van een briefje onder een punaise erbij geschreven: ,,Aan iedere burger of ondernemer die benadeeld wordt door de gevolgen van het gebruik van bepaalde instrumenten of autoriteiten die de wet biedt, moet de overheid een schadevergoeding betalen. Als de burger hier niet tevreden mee is, kan hij naar de rechter stappen voor een hogere schadevergoeding.”

Naast de advertentie worden in een Papiamentstalige folder bovendien zestien veelgestelde vragen beantwoord. Uitgelegd wordt waarom de Noodwet nodig is en welke grondrechten tijdelijk opzijgezet worden. Het tweede punt gaat over de vraag wat een noodsituatie is. Genoemd worden oorlog, terrorisme, (natuur)rampen, grote zware ongelukken waarbij bijvoorbeeld chemische stoffen zijn betrokken of een pandemie. Maar er wordt ook verwezen naar het Risicoprofiel van Curaçao 2017-2022 opgesteld bij Landsbesluit op 11 april 2018. Daarin zijn 35 scenario’s beschreven die een risico kunnen vormen voor het eiland en die kunnen uitgroeien tot een crisis of calamiteit.

‘Nederland geen rol’

Op de vraag of de Landsverordening uitzonderingstoestand onder druk van Nederland tot stand is gekomen antwoordt de regering: ,,Nee, dat is niet het geval. Vanaf 2014 is Curaçao gestart met het opstellen van de wet. Dat was dus ver vóór de coronapandemie. Met de wet neemt de regering de verantwoordelijkheid om volgens het voorschrift van de Staatsregeling (de hoogste wet van Curaçao, red.) een wet ‘in place’ te hebben om welke crisis of calamiteit dan ook het hoofd te kunnen bieden.”
Met enkele voorbeelden wordt duidelijk gemaakt dat de extra macht die de regering krijgt altijd ten gunste moet zijn van de volksgezondheid en veiligheid van de bevolking. Is dit niet het geval, dan kunnen burgers altijd naar de rechter stappen. Als er bijvoorbeeld een tsunami op het eiland afstevent kan de regering via de afgekondigde uitzonderingstoestand alle bedrijven die over grote trucks beschikken verplichten mee te helpen met het storten van grond en stenen bij de kustgebieden. Overigens mogen bedrijven hier de kosten voor in rekening brengen. Dat geldt ook voor hotels die bij een orkaan bijvoorbeeld verzocht worden kamers ter beschikking te stellen aan personen die hun huis verloren zijn. De regering kan bij een grote olieramp mensen dwingen tijdelijk te evacueren omdat zij anders gevaar lopen voor hun gezondheid.
Benadrukt wordt dat de wet alleen in een noodsituatie afgekondigd mag worden en dat de minister van Algemene Zaken zich hierin altijd laat adviseren door experts van de Directie Risicobeheersing & Rampenbeleid (DRR), de rampenbestrijdingsorganisatie (RBo), Volksgezondheid en infrastructuur. En daarnaast door leden van de brandweer en politie.

Kijk naar rechtsbescherming
De Noodwet kan nog verbeterd worden op het gebied van het waarborgen van de rechtsbescherming van burgers. Dat stelt bijzonder hoogleraar Staatsrecht Arjen van Rijn in een interview op Dolfijn FM. Hij kan zich de bezorgdheid goed voorstellen omdat de Landsverordening uitzonderingstoestand diep kan ingrijpen in het leven van mensen. Hij schetst overigens ook de voordelen van de Noodwet.

Maar Van Rijn valt vooral over de mogelijkheid de vrijheid van meningsuiting in te perken. ,,Daar moet je heel goed naar kijken. Mensen moeten nog kunnen zeggen wat ze willen. Dat verbieden is ‘not done’.” Verder vindt hij dat in de wet duidelijker aangegeven moet worden wat mensen kunnen doen als ze tegen bepaalde beslissingen zijn. ,,Iemand kan naar de rechter stappen. Maar er staat niet duidelijk hoe iemand dat snel en effectief kan doen. En dit kan nodig zijn als er bijvoorbeeld handhavingsambtenaren voor de deur staan voor een huiszoeking. De gang naar de rechter is diffuus. Dus er moet duidelijker aangegeven worden waar iemand moet zijn om een besluit aan de rechter voor te leggen en waarover binnen 24 uur door een gerechtelijk besluit over genomen kan worden. Die weg moet laagdrempelig zijn, door bijvoorbeeld een mail of app te kunnen sturen naar een aangewezen rechter.”

Wilt u meer informatie? Neem een online abonnement op de krant.