Nederlandse vulkanologen maken zich zorgen over signalen dat de vulkaan op Saba aan het ontwaken is.

De vulkanologen Piet Vroon (Vrije Universiteit in Amsterdam) en Manfred van Bergen (Universiteit Utrecht) hebben deze zomer poolshoogte genomen op het eiland. Zij hadden vooral belangstelling voor het de laatste jaren toenemend aantal landverschuivingen en de verdwijning van begroeiing aan de westzijde van Mount Scenery.
Het eerste verschijnsel kan erop duiden dat opwellend magma het aardoppervlak van onderaf omhoogduwt waardoor de bovenlaag op de steile hellingen gaat schuiven. De verdwijnende vegetatie kan het gevolg zijn van ondergrondse opwarming of het vrijkomen van giftige vulkaangassen.
Vroon maakte zijn zorgen bekend in de zaterdag verschenen weekendbijlage ‘Sir Edmund’ van de Volkskrant. De waarnemingen hoeven niet per se het voorteken te zijn van een aanstaande uitbarsting, benadrukt de vulkanoloog. Die kunnen ook worden veroorzaakt door de opwarming van de aarde en/of erosie.
Toch maakt het artikel er melding van dat ook gezaghebber Jonathan Johnson bezorgd zou zijn. Niet ten onrechte, vindt Vroon, want een eruptie zou rampzalige gevolgen hebben omdat er vanwege de geringe omvang van het eiland en de steile hellingen weinig veilige plekken zijn om te schuilen terwijl er voor een evacuatie van de bevolking te weinig zal zijn.
Vroon pleit er voor dat de vulkaan beter wordt gemonitord zoals op andere eilanden in de Cariben wel gebeurt. Nederland is sinds 10-10-10 verantwoordelijk voor de veiligheid op Saba. ,,Maar dat lijkt geen al te hoge urgentie te hebben. Het enige dat sindsdien door Nederland is neergezet, is een politiebureau en een belastingkantoor”, aldus de wetenschapper.
De vulkanologen ontdekten dat de enige op het eiland aanwezige seismograaf die trillingen in de bodem meet al maandenlang buiten werking is. Het KNMI in De Bilt meldt dat er ‘binnenkort’ drie extra worden geplaatst. Het wil ook gps-metingen doen en controles uitvoeren bij de warmwaterbronnen. Op Sint Eustatius wordt een vierde seismometer geplaatst. Op Sint Maarten staat er een. Wanneer dat systeem operationeel is kan het KNMI niet zeggen.
De laatste uitbarsting van Mount Scenery was rond 1640. De meest recente (grote) vulkaanuitbarsting in de regio was die van Soufrière op Montserrat in 1995. Volgens Vroons collega Van Bergen zijn er naast de vulkaan nog andere risico’s. Hij wijst in het artikel op ‘de zeer steile, instabiele hellingen die in combinatie met slagregens en stromen serieuze gevaren opleveren’.