Van onze correspondent
Den Haag - Ondernemingen in Caribisch Nederland hebben tijdens de coronaperiode te veel subsidie gekregen. Dat hebben inspecties door de RCN-unit SZW uitgewezen. De tegemoetkoming vaste lasten (TVL) bleek bij een steekproef onder 29 ondernemingen vaak niet te kloppen.
In het rapport over de nacontrole, dat gisteren naar de Tweede Kamer werd gestuurd, wordt ook vermeld dat hiermee rekening is gehouden. Een sluitende controle ‘aan de voorkant’ was ondoenlijk, mede wegens de acute noodzaak voor steun en de bijzondere omstandigheden. De controlemogelijkheden vooraf waren beperkt.
De inspecteurs relativeren de uitkomst enigszins, omdat de steekproef de focus legde op ondernemingen met een hoog risico. De steunmaatregelen waren van toepassing tussen maart 2020 en oktober 2021. Voor burgers was er de noodregeling SZW en voor bedrijven was er de TVL BES van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK).
Gebrek aan beschikbare informatiebronnen, onvoldoende digitalisering en geen geautomatiseerde gegevensuitwisseling worden genoemd als oorzaken voor de beperkte controle vooraf, terwijl door het stilvallen van het toerisme snelheid bij het ondersteunen van bedrijven noodzakelijk was. ,,De beperkte controlemogelijkheden zijn vooraf onderkend. Het is echter niet mogelijk gebleken om het risico dat uitging van beperkte controlemogelijkheden voldoende te beperken door de getroffen beheersmaatregelen van de vooraf geïdentificeerde risico’s op misbruik en oneigenlijk gebruik.”
Gezien de omstandigheden is er bewust voor gekozen uit te gaan van de gegevens die de aanvrager van de TVL aanleverde. De inspecteurs concluderen dat de subsidies, ook al waren die misschien niet altijd gerechtvaardigd, wel juist zijn besteed, namelijk het behoud van banen. De opgegeven lonen van werknemers waren correct, de subsidie werd doorbetaald aan de werknemers en de subsidie werd stopgezet als een werknemer uit dienst trad. Mutaties kunnen mogelijk te laat zijn doorgegeven, maar dat valt achteraf niet meer te controleren.
De aanbeveling is om de tekortkomingen voor toekomstige crisissituaties aan te pakken. Dat vergt de nodige investeringen in onder andere ICT-applicaties. ,,Bij nieuwe (subsidie)regelingen is het aan te bevelen om vooraf een risicobeheersingsmatrix te maken voor de gesignaleerde en aanvaardbare risico’s op mogelijk misbruik en oneigenlijk gebruik gecombineerd met periodieke evaluatie op de interne beheersing en gewijzigde omstandigheden.” Er moet ook meer worden samengewerkt tussen de verschillende overheidsdiensten.