Van onze correspondent
Oranjestad - De ineenstorting van het toerisme als gevolg van de coronapandemie heeft Aruba geleid naar een van de grootste economische inkrimpingen in de geschiedenis.
Het heeft het eiland ertoe aangezet om te proberen te diversifiëren buiten zijn imago van zon en zand en opnieuw een olieraffinaderij op te starten. 
Met de hulp van Nederland kon Aruba een ondersteuningsprogramma financieren, waardoor de impact van de krimp van 25,5 procent van de economie op werknemers en bedrijven in 2020 werd afgezwakt. ,,Die neergang lag alleen achter die van Libië, de Maldiven en Venezuela, zo blijkt uit gegevens van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), zo schrijft Luc Cohen voor Reuters.
Die subsidies leidden volgens het IMF tot een stijging van het begrotingstekort van Aruba tot 17 procent van het bruto binnenlands product (bbp), wat sommige experts en inwoners ertoe aanzette te verklaren dat het eiland zijn economie zou moeten diversifiëren om ervoor te zorgen dat de overheid haar begroting in evenwicht kan houden zonder Nederlandse bijstand.
De daling van 67 procent in het aantal toeristen was verwoestend voor kleine bedrijven zoals Aruba Bob Snorkeling, dat vroeger op één dag meerdere tours organiseerde voordat de Covid-19-pandemie toesloeg. ,,Toen covid kwam, vielen we terug tot een keer per dag, een of twee keer per week, en daarna helemaal niets”, zegt instructeur en mede-eigenaar Jesus Maduro (30).
Het bedrijf kon de huur en elektriciteit betalen dankzij de driemaandelijkse subsidies van 4.000 florin van de overheid. Dergelijke betalingen hielpen de bedrijfssluitingen onder het niveau van 2019 te houden, zei Martijn Balkestein, directeur van de Kamer van Koophandel.
Nederland heeft toegezegd de financieringsbehoeften van Aruba tijdens de pandemie te dekken, afhankelijk van economische hervormingen, zoals verlaging van de salarissen in de publieke sector wat vorig jaar is doorgevoerd. Nederlandse functionarissen hebben gezegd dat ze uiteindelijk verwachten dat Aruba, evenals Curaçao en Sint Maarten - die deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden maar autonomie hebben over binnenlandse aangelegenheden - zelfredzaam zijn.
Na het sluiten van de grenzen in maart 2020, is het eiland afgelopen juni heropend voor het toerisme, maar alleen voor bezoekers die een negatieve coronavirustest overleggen. Het land heeft sinds het uitbreken van de crisis 10.324 covidgevallen en 92 doden gemeld. Het lokale bedrijfsleven rekent niet op onmiddellijke opleving van het toerisme om de overheidsfinanciën te herstellen. De Aruba Hotel and Tourism Association voorspelt dat de hotelbezetting in 2021 op minder dan de helft van de capaciteit zal uitkomen.
,,De pandemie laat voor iedereen die op Aruba woont heel luid en duidelijk zien dat we niet op één pijler kunnen vertrouwen”, zei Balkestein. Daartoe zijn de autoriteiten in gesprek met een Amerikaans bedrijf dat een importterminal voor vloeibaar aardgas wil bouwen op het terrein van een olieraffinaderij, die sinds 2012 stilstaat. Een ander bedrijf wil de raffinaderij opnieuw opstarten.
In 2012 verliet de voormalige exploitant van de raffinaderij, het in de VS gevestigde Valero Energy Corp, het eiland vanwege de lage winsten. Toch hopen sommige inwoners dat de heropleving het lot van San Nicolas kan veranderen. Het vervallen raffinaderijstadje aan de zuidoostelijke punt van Aruba, op een halfuur rijden van de blitse hotels en casino's aan het strand aan de westkust van het eiland, waarvan de grotendeels lege, met muurschilderingen omzoomde straten vol staan met gesloten bars.
,,Je kunt zien dat het een spookstad is”, zegt Kendrick Kock, eigenaar van een reparatiewerkplaats voor mobiele telefoons die vorig jaar de omzet met de helft zag teruglopen. Hij moest zijn twee werknemers ontslaan. ,,Als ze de raffinaderij niet snel openen, is de zaak bekeken voor San Nicolas.”