Door Annemarijke Bach Kolling

Iedere werknemer heeft recht op vakantie. Hoe zit het ook alweer met de arbeidsrechtelijke regels over vakantierechten?
De wet bepaalt dat de werknemer voor ieder jaar dat hij onafgebroken werkzaam is geweest, aanspraak heeft op vakantie gedurende ten minste driemaal het bedongen aantal werkdagen per week met behoud van het loon dat hij tijdens zijn vakantie met werken zou hebben verdiend. Dit betekent dat een werknemer die fulltime werkt, recht heeft op ten minste 15 vakantiedagen per jaar. Dit zijn de zogenaamde ‘wettelijke’ vakantiedagen. In de arbeidsovereenkomst of een cao kan afgesproken worden dat de werknemer recht heeft op meer vakantiedagen dan het wettelijke minimum. Deze extra vakantiedagen worden ‘bovenwettelijke’ vakantiedagen genoemd.
De aanspraak op vakantie vervalt, als de werknemer wegens ziekte of ongeval in totaal ten minste zes maanden niet heeft gewerkt. De wetgever vond dat het toekennen van vakantie geschiedt om ‘de arbeider in fysiek en psychisch opzicht te laten herstellen van het werk’. Dit wordt ook wel de ‘recuperatiefunctie’ van het vakantieverlof genoemd. Kennelijk was de wetgever destijds - in 1949 - van mening dat de werknemer tijdens een periode van arbeidsongeschiktheid die langer dan zes maanden duurt, al voldoende kan uitrusten zodat deze niet daarnaast ook nog vakantierechten behoeft op te bouwen. In Europa is men overigens tot gewijzigde inzichten gekomen en is deze regel inmiddels komen te vervallen. In Nederland - onder invloed van Europese richtlijnen - bouwt een zieke werknemer in beginsel dan ook evenveel wettelijke vakantiedagen op als in een periode wanneer hij niet ziek zou zijn geweest.
Het maximum aantal vakantiedagen dat kan worden opgespaard, is het aantal werkdagen gelijk aan zesmaal het bedongen aantal werkdagen per week. Bij een fulltime dienstverband komt dit neer op een maximum van 30 vakantiedagen. De werknemer moet de samengevoegde vakantie binnen drie maanden na de aanvraag doen ingaan. Ook de werkgever kan daartoe het initiatief nemen. De werknemer is dan verplicht deze vakantie op te nemen. De samengevoegde vakantie wordt onafgebroken verleend en kan niet worden uitgesteld of ingetrokken.
De werkgever kan er in beginsel niet eenzijdig voor kiezen om de werknemer te compenseren in geld in plaats van hem in staat te stellen om vakantie te nemen. Als het dienstverband eindigt en er staan nog vakantiedagen open, dan is het wel mogelijk om de vakantiedagen uit te betalen.
De werkgever bepaalt de tijdstippen en de tijdvakken waarop de vakantie zal ingaan, maar dient hierbij zoveel mogelijk rekening te houden met de werknemer. De werkgever kan de vakantie van de werknemer alleen uitstellen, intrekken of op een later tijdstip in laten gaan, om redenen van bedrijfsbelang.
In beginsel wordt de vakantie aansluitend verleend. Op verzoek van de werknemer of om redenen van bedrijfsbelang kan de vakantie worden gesplitst. Ten minste de helft van de vakantie dient in ieder geval aaneensluitend te worden verleend. Bij deze vuistregels wordt overigens uitgegaan van het wettelijke minimum van 15 vakantiedagen per jaar. Er is niets op tegen om de bovenwettelijke vakantiedagen verspreid over het jaar op te nemen als maar aan de achterliggende gedachte van de ‘recuperatiefunctie’ wordt voldaan.
Wanneer een werknemer ziek wordt tijdens zijn vakantie, wordt het nog niet genoten deel van de vakantiedagen niet als vakantiedagen beschouwd. Deze niet-genoten vakantiedagen kan hij dan op een later tijdstip alsnog opnemen.
Tot slot een paar tips voor de praktijk: Werkgevers doen er goed aan om vakantie-aanvragen en de opname van vakantiedagen zorgvuldig te registreren en werknemers hierin regelmatig inzage te geven. U voorkomt dan een welles-nietes-discussie. Het is voorts verstandig om ‘stuwmeren’ aan opgebouwde vakantiedagen te voorkomen en werknemers tijdig op het op tijd opsouperen van de wettelijke vakantiedagen te wijzen. Screen uw arbeidscontracten zorgvuldig en bekijk of de vakantieregeling voldoet aan de wettelijke regels én of u voldoende gebruik maakt van de mogelijkheid om aanvullende afspraken te maken over bovenwettelijke vakantiedagen. Zo kunnen er aanvullende afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld het opnemen van deze vakantiedagen en de opbouw van vakantiedagen tijdens ziekte. Ook is het verstandig om op te nemen in het contract dat teveel opgenomen vakantiedagen bij einde van de arbeidsovereenkomst kunnen worden verrekend.
Annemarijke Bach Kolling is partner/advocaat bij Spigt Dutch Caribbean op Curaçao.