Het conflict tussen de Rijksministerraad (RMR) en het Arubaanse kabinet is bijna een week oud. De premier van Aruba is uit protest in hongerstaking gegaan. Na twee vragenseries van de oppositiepartijen D66 en CDA blijft Koninkrijksminister Plasterk erbij dat het besluit dat de RMR genomen heeft om Aruba een aanwijzing te geven, rechtmatig is. Verschillende alom als gezaghebbend erkende rechtsgeleerden hebben deze rechtmatigheid betwist. Daarmee steunen ze in feite de positie van het Arubaanse kabinet. Daarnaast lijken de feiten er op te wijzen dat de door Aruba gekozen begrotingsstrategie - investeren in plaats van bezuinigen - vruchten afwerpt: de Arubaanse economie groeit.
Het is zorgwekkend te lezen dat de Ministerraad van het Koninkrijk der Nederlanden principes van de rechtsstaat met de voeten betreedt. De immer door de Nederlandse regering bezongen rechtsstaat volgt de eigen regels niet. Ik doel hierbij op de kennelijke weigering van premier Rutte als voorzitter van de RMR om het beroep van Arubaanse zijde op intern appel toe te wijzen.
De Gevolmachtigde minister is een eenling in de RMR die hoogstens op twee medestanders mag rekenen: de twee andere Gevolmachtigde ministers. In de Rijksministerraad worden besluiten genomen met de meerderheid der stemmen. Dit betekent dat de drie Gevolmachtigde ministers het gehele Nederlandse kabinet van 13 ministers tegenover zich zien staan. Van winnen is dus geen sprake. Intern appel is bedoeld om de overmacht aan Nederlandse ministers ietwat te verzachten. Door de Gevolmachtigde minister betwiste besluiten kunnen in een kleinere kring, waar steeds één Nederlandse minister meer deel van uitmaakt, nader besproken worden.
Geen wonder dat Aruba weer aandringt op een Constitutioneel Hof (zie motie bijzondere gedelegeerden Yrausquin en Herdé in de Tweede kamer d.d. 12 april 2010), een onafhankelijk orgaan dat geschillen tussen de landen van het Koninkrijk kan beslechten. Het is overduidelijk waarom het Nederlandse kabinet de status quo wil handhaven: het gaat geen macht weggeven aan het onzekere proces binnen een onafhankelijk orgaan. Zie ook de angst van Plasterk om zelfs de Raad van State te benaderen.
Het is haast onbegrijpelijk dat in deze kwestie het Curaçaose kabinet stilte bewaart. Want eigenlijk gaat het niet zozeer meer om de Arubaanse begroting. Het gaat in feite om de verdeling van de macht in het Koninkrijk. Ja, het gaat ook om de autonomie van Curaçao. Mocht Nederland zijn zin forceren en de Arubaanse premier op de knieën dwingen, dan mag ook Curaçao verwachten dat de volgende keer geen consensusrijkswetten komen, maar een regen van aanwijzingen. Curaçao, luister dus naar de premier van St. Maarten. Trek nu een streep! Maar bega niet de fout om het Statuut te willen veranderen, want, tegenstrijdig als het mag klinken, het is ditzelfde Statuut dat nu de meeste bescherming biedt aan de kleinere staten binnen het Koninkrijk.
Ruben Severina,
Nederland

ADletters logo