Het Antilliaans Dagblad kopt betreffende de begrotingskwestie in Aruba een artikel van Arjen van Rijn met 'Gouverneur moet tekenen bij het kruisje'. Daarmede creëert het AD een verkeerde perceptie.
Op de inhoud van dit artikel heb ik enkele bemerkingen. Voorop staat evenwel de werkelijke 'issue' en dat is dat wij onze staatsschuld in de laatste vijf jaren hebben verdubbeld. Daarmede zijn wij beland aan de financiële afgrond. Over de wijze waarop het overheidsgeld is besteed over genoemde periode kunnen we redetwisten. Was zo bijvoorbeeld die tram echt nodig geweest en wat heeft die ons opgeleverd, behalve 'beauty' is deze investering voorafgegaan door een haalbaarheidsstudie?
Terug naar Van Rijn: de Koning is het hoofd van onze regering. Hij wordt in Aruba vertegenwoordigd door de Gouverneur (Landsorgaan). De Koning is ook hoofd van de Koninkrijksregering. De Koninkrijksregering wordt in Aruba vertegenwoordigd door de Gouverneur (artikel 2 Statuut).
Als Landsorgaan heeft de Gouverneur 3 rechten. Bagehot beschreef die als volgt: ‘the right to be consulted, the right to warn and the right to encourage'. Uiteindelijk beslist wel de politiek. Van de Pot/Donner noemde deze ambt daarom ook 'een ornament ter opsiering van het staatsbestel'. Alleen hier geldt dus gelijk Van Rijn, ‘tekenen bij het kruisje’.
Als vertegenwoordiger van de Koninkrijksregering waakt de Gouverneur over het algemeen belang van het Koninkrijk overeenkomstig de bepalingen van dit reglement en met inachtneming van de bij of krachtens koninklijk besluit te geven aanwijzingen. Hij is verantwoordelijk aan de regering van het Koninkrijk (artikel 15 RvO).
De Gouverneur stelt een landsverordening en een hem voorgedragen landsbesluit niet vast, wanneer hij de verordening of het besluit in strijd acht met het Statuut, een internationale regeling, een rijkswet of een algemene maatregel van rijksbestuur, dan wel met belangen, waarvan de verzorging of waarborging aangelegenheid van het Koninkrijk is. Hij geeft hiervan terstond kennis aan de Koning als hoofd van de regering van het Koninkrijk. Wanneer bij koninklijk besluit, de Raad van State van het Koninkrijk gehoord, wordt beslist dat zodanige strijd niet aanwezig is, stelt de Gouverneur de landsverordening of het landsbesluit alsnog vast. Het koninklijk besluit, waarbij wordt beslist dat zodanige strijd wel aanwezig is, wordt, met redenen omkleed, in het officiële publicatieblad bekendgemaakt (artikel 21 RvO).
De rol van de Gouverneur nu is meer die van een hoge ambtenaar met wettelijke bevoegdheden. Politiek verantwoordelijk voor zijn invulling is Plasterk en die legt hij bij gebrek aan een Koninkrijksparlement verantwoording af aan de Tweede Kamer van Nederland. Het woord ‘terstond’ in dit artikel geeft al aan dat de Gouverneur hiervoor vooraf geen instructie nodig heeft van Den Haag. Ook de publicatieplicht van het koninklijk besluit alleen bij de ondertekening alsnog van de begroting steunt deze interpretatie (zie slot artikel 21 RvO). Ik deel de mening van Van Rijn dat voorzichtigheid is geboden bij de uitoefening van deze bevoegdheid om reden van mede zijn functie als Landsorgaan. Voor de mening echter dat de Gouverneur vooraf een instructie vanwege zijn ‘ambtelijke relatie met de Koninkrijksregering’ of een aanwijzing ex artikel 15 van zijn RvO vanuit Den Haag nodig heeft om gebruik te maken van artikel 21 RvO vind ik nergens steun. Ik vergelijk de Gouverneur in deze functie met die van de procureur-generaal: een autoriteit met formeel eigen bevoegdheden zonder politieke verantwoordelijkheid.
Van Rijn ziet verder de begroting als de kern van de autonomie. Naar mijn mening is dat ten dele waar en wel om reden van artikel 29 en 36 Statuut. Aruba kan niet lenen op de internationale markt dan met goedkeuring vooraf van de Koninkrijksregering (artikel 29 Statuut). Geen autoriteit zonder verantwoordelijkheid zou ik menen. Uit artikel 36 volgt verder de verplichting van Nederland om Aruba hulp en bijstand te bieden. Artikel 36 is altijd de basis geweest van de ‘ontwikkelingshulp’ uit het verleden. De conclusie van Van Rijn gaat naar mijn bescheiden mening voorbij aan deze artikelen die Koninkrijk en (ook) Nederland committeren aan financiële hulp indien wij er zelf niet uitkomen. Aruba zal dus nooit mogen vallen in de financiële afgrond.
Van Rijn noemt de Rijkswet financieel toezicht een koninklijke weg. Om de Gouverneur te beschermen? Ik lees hier eerder een pleidooi in om de financiële autonomie maar definitief in te leveren en dat vind ik weer strijdig met zijn stelling dat ‘de overheidsfinanciën de kern van de autonomie raken’.
Ter afsluiting meen ik andermaal dat de ingezette procedure door de Gouverneur ex artikel 21 RvO moet worden gevolgd resulterend alsnog in een (niet via publicatieblad bekend te maken) koninklijk besluit dat hem verplicht alsnog de begroting te ondertekenen dan wel in een (wel via publicatieblad bekend te maken) koninklijk besluit dat hem verplicht zich te onthouden tot de ondertekening. In het laatste geval volgt logischerwijs een ingrijpen ex artikel 43 Statuut en ingevolge artikel 14 Statuut zijn de middelen daarvoor een rijkswet of een algemene maatregel van rijksbestuur nadat echter de daarin beschreven procedure is gevolgd. Het bestuursakkoord dat nu is ondertekend kan en mag naar de tekst noch de geest van de wet de door de Gouverneur ingezette procedure ex artikel 21 RvO niet stopzetten. Lex est dura.

U.P. Lopez,
Aruba

ADletters logo


Het Antilliaans Dagblad is de enige lokale Nederlandstalige ochtendkrant van Curaçao, Bonaire en Aruba. Op Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba, alsmede in Nederland en andere landen is een online-abonnement eenvoudig mogelijk via online.ad.cw

antdagblad-logo


Print-abonnee worden of voor meer algemene informatie? Stuur dan een mail naar [email protected]. Met naam, adres en telefoonnummer. Abonnementsprijs is ANG 35,00 inclusief OB per kalendermaand. Print-abonneren is alleen mogelijk op Curaçao.