Ontbonden is niet monddood of machteloos
Op vrijdag 3 augustus jongstleden zijn de Staten van Curaçao (het parlement) door de regering van Curaçao ontbonden op grond van artikel 53 van de Staatsregeling. De regering heeft in een persconferentie aangegeven dat het ontbinden van de Staten een autonoom recht van de regering is. Het tevoren raadplegen van adviseurs zoals bijvoorbeeld de ondervoorzitter van de Raad van Advies en de fractievoorzitters zou daarbij niet nodig zijn. In deze brief wil ik op enkele punten (mogelijke misverstanden) wijzen die in deze situatie van belang kunnen zijn.
1. Als de Staten zijn ontbonden, blijven de Staten alle bevoegdheden uitoefenen die zij volgens het Statuut en de Staatsregeling hebben. De Staten zijn soeverein. Dat wil zeggen dat de Staten in dit land de hoogste macht zijn. De Staten worden slechts beperkt door wat is bepaald in het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden, in de Staatsregeling en in internationale verdragen. De regering kan de bevoegdheden van de Staten nooit zonder medewerking van de Staten beperken.
2. Als de regering gebruik maakt van haar recht om de Staten te ontbinden, dan gaat deze ontbinding ingevolge artikel 53 lid 3 van de Staatsregeling pas in op het moment dat de nieuwe Staten aantreden. Dat is dus niet nu, begin augustus 2012, maar pas nadat de verkiezingen in oktober zijn gehouden.
3. Het lijdt dus geen twijfel dat de huidige Staten en de individuele leden van de Staten al hun bevoegdheden behouden, steeds en zonder onderbreking tot op het moment van hun daadwerkelijk aftreden bij het aantreden van de nieuw gekozen Statenleden.
4. Een demissionaire regering regeert op verzoek van het Staatshoofd, de gouverneur, verder om de lopende zaken te behartigen, echter onder onverminderde verantwoordingsplicht jegens het parlement.
5. Een thans actuele vraag is wat het staatsrechtelijk gevolg is van een mogelijke motie van wantrouwen jegens een demissionair kabinet. Het zou een misverstand zijn te denken dat de regering een dergelijke motie naast zich neer zou kunnen leggen. De Staten hebben nog steeds de mogelijkheid om een motie aan te nemen, waarin wordt verwoord dat alle huidige ministers met onmiddellijke ingang met hun werkzaamheden dienen te stoppen en dat een nieuwe regering dient te worden gevormd die de lopende zaken afhandelt totdat er een ‘volgende’ regering is. Deze volgende regering wordt gevormd op basis van de verkiezingen van 19 oktober 2012.
6. In een dergelijk geval moet de regering mijns inziens ogenblikkelijk en feitelijk wijken op het moment dat deze door de Staten gewenste interim-regering aantreedt. Die interim-regering wordt op basis van een normale procedure gevormd. Daarbij wijst de gouverneur een (in)formateur aan na consultatie van de volgens onze Staatsregeling relevante personen. Er is geen sprake van een ‘recht’ van de huidige regering om demissionair door te regeren totdat de verkiezingen van 19 oktober hebben plaatsgevonden en een nieuwe regering is gevormd op basis van de verkiezingsuitslag.
In simpele woorden: de Staten kunnen door de regering worden ontbonden. De Staten kunnen door de regering nooit monddood of machteloos worden gemaakt.
Noot redactie: Professor Frank Kunneman is partner/advocaat van het vooraanstaande kantoor VanEps Kunneman VanDoorne met vestigingen op Curaçao (hoofdkantoor), Aruba, Bonaire en Sint Maarten. Kunneman is tevens voormalig ondervoorzitter van de Raad van Advies - de RvA is het hoogste adviescollege van de regering - van de Nederlandse Antillen van medio 2007 tot aan de ontmanteling van de Nederlandse Antillen op 10-10-‘10 en daarna ondervoorzitter van de Raad van Advies van Curaçao tot 10-04-’11, voordat de huidige ondervoorzitter Carl Grüning deze belangrijke functie ten behoeve van de RvA van Curaçao overnam.
