Constancia: let op je zaak
Usona, de organisatie die hier op Nederlands belang past, is nota bene van hetzelfde Berenschot. Dit is onfris, maar niemand piepte tot nu toe. Het is niet de eerste en laatste keer dat wij door Nederlandse adviseurs worden geïntimideerd, een hit-and-run praktijk is daarbij schering en inslag. Minister Constancia gelooft hen blindelings als zij beweert dat voor het eind van dit jaar de bouw van het nieuwe ziekenhuis kan worden aanbesteed en in 2015 in gebruik komt.
Een van haar medewerkers noemde dit direct al onmogelijk en kreeg van haar een dreun via de media. Maar hij heeft gelijk, het kan niet. Tenzij het project op basis van 'Design and Build' wordt gegund. Bovendien gaat dit dan ook weer onderhands. Een bevriende aannemer gaat dan op basis van het Progamma van Eisen en een fictief bouwbudget aan de slag en zoekt er een brave, niet te deskundige architect bij. Na dertig jaar ervaring met tientallen zeer grote gebouwen weet ik dat dit in Nederland als een zeer riskante vorm van aanbesteden geldt. In dat deel van het Koninkrijk zijn ontwerp en uitvoering al een hele tijd principieel gescheiden.
Vandaar dat Nederlandse aannemers, ook als ze hier werken, zonder toezicht van onafhankelijke architecten geen behoorlijk werk kunnen afleveren. Zij missen daarvoor gevoel voor kwaliteit en willen met bouwen vooral snel en zo veel mogelijk geld verdienen. Dat doen zij ook bij een normale aanbesteding als volgt: Na de gunning tegen de laagste prijs, worden eerst onderaannemers uitgemolken, vervolgens wordt het ontwerp waar mogelijk verder uitgekleed en tenslotte worden (illegale) bouwvakkers uitgebuit. Tel uit je winst.
Waar is het geheugen van deze overheid? Nog onlangs werd de miserabele kwaliteit van de nieuwe Hato-terminal in die kring aan de orde gesteld. Waar bleef dat geld, vroeg men zich af. In de zakken van de aannemer natuurlijk. Dat dit gebouw tot op het bot werd uitgekleed kunnen zelfs blinden zien. Dat is nu precies het gevolg van 'Design and Build'. Gaan we dit herhalen? Als het aan Berenschot ligt blijkbaar wel. In Nederland zou een Design and Build-advies voor een ziekenhuis of voor elk vergelijkbaar gebouw onmiddellijk in de prullenbak belanden. Behalve in een land als Japan, waar aannemers traditioneel ook de ontwerpers van gebouwen waren en zijn gebleven. Daar is de verantwoordelijkheid voor de ontwerpkwaliteit bij aannemers nog integraal aanwezig en is 'Build and Design' algemeen goed. In 1969 heb ik dit als architect van het Nederlands Paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Japan meegemaakt.
Normaal vraagt het ontwerpen, berekenen en uittekenen van gebouwen van deze omvang ongeveer drie jaar en daarna de uitvoering ook. Tussentijdse snijverliezen veroorzaakt door aanbestedingen en het vergaren van vergunningen vragen om één jaar extra. Dit is de enige juiste weg. Als die bewandeld wordt, is ons nieuwe ziekenhuis in 2018 klaar. Maar dan staat er wel een uitstekend product.
(Voor deze gelegenheid) Prof. ir. Carlos Weeber, architect BNA, Curaçao.