Door Ron Gomes Casseres
,,The chickens are coming home to roost”, hoorde ik een lokale bankier laatst zeggen. Kippen komen vroeg of laat terug naar hun rustplaats, en ook wij worden vroeg of laat geconfronteerd met de gevolgen van onze daden, al zijn die daden misschien jaren geleden begaan. En de consequenties waar de bankier op doelde komen we nu bijna dagelijks tegen, na jarenlang niet zichtbaar te zijn geweest.
Consequenties
Die consequenties zijn er bijna te veel om op te noemen. Aqualectra, die nu dichtbij de afgrond staat en niet de hoognodige financiering heeft kunnen verkrijgen van een bankconsortium vanwege de gevolgen van de jarenlang ondervonden politieke bemoeienissen. UTS, die al jaren worstelt met het vanwege de politiek niet mogen of kunnen nemen van noodzakelijke maatregelen om de steeds fellere concurrentie het hoofd te kunnen bieden en zo het langdurig bestaan van het bedrijf te verzekeren. Korpodeko met schrikbarend hoge verliezen en Fundashon Wega di Number Kòrsou met belangenconflicten die niet voor mogelijk zouden zijn gehouden. De Dokmaatschappij, een bedrijf waar we eens trots op waren maar die nu gebukt gaat onder Cubaanse claims en verroeste kranen. Ons ziekenhuis is ook een voorbeeld van jarenlange verwaarlozing door overheidsbeleid en meer dan dertig jaar praten over een nieuw; fantastisch dat die groundbreaking er geweest is, maar dit zal nu veel duurder zijn dan als de bouw decennia geleden had plaats gehad. En dan natuurlijk ook die herstructureringen van de AOV en zorgverzekeringen die jaren geleden hadden moeten plaatsvinden maar die door opeenvolgende regeringen vanwege de mogelijke politieke weerslag niet zijn ondernomen. U kunt vast en zeker nog veel voorbeelden aan dit lijstje toevoegen, maar ik houd het hierbij.
Overheidsbedrijven
Miguel Goede, voorheen decaan en rector magnificus van de UNA, publiceerde recentelijk een interessante analyse van overheidsbedrijven. We tellen op Curaçao niet minder dan zestig entiteiten die buiten de overheid een zelfstandig en deskundig beleid zouden moeten voeren. Daarvan heeft meer dan de helft meer dan zes commissarissen of toezichthouders en een derde heeft meer dan één directeur - posities die vaak als pastechi’s worden gebruikt voor partijgenoten. Niettegenstaande deze zware bezetting van directies en toezichthouders, heeft een kwart geen goedgekeurde jaarrekening. Deze zestig entiteiten zijn in de loop der jaren opgericht teneinde een beter beleid te kunnen voeren dan binnen eigen overheid mogelijk zou zijn. Daardoor zouden zij eigen bedrijfsfinanciering kunnen verkrijgen zonder garanties en betrokkenheid van overheden, en vrij van de politiek de juiste bedrijfsvoering - en het voorbestaan van het bedrijf - zouden kunnen garanderen.
Helaas is dat niet altijd zo gegaan. In enkele gevallen vanwege zwakke directies en ondeskundige toezichthouders die hun taak onvoldoende kenden, maar in nog veel meer gevallen omdat juist diezelfde politiek niet toestond dat deze ondernemingen vrij van politieke inmenging het bedrijf efficiënt en effectief konden voeren.
Governance
We gebruiken dure woorden als gebrek aan good governance of onvoldoende aandacht voor de regels van corporate governance, maar waar het te vaak om gaat is eenvoudigweg het falen van het bestuur van ons land. Dat is de werkelijke reden waarom nu die ‘chickens are coming home to roost’, waarom de gevolgen van onze daden nu op ons bord belanden.
Het falen van governance, van bestuur, zien wij onder meer bij benoemingen in de overheid en in de besturen van overheidsbedrijven: de politieke gezindheid en persoonlijke relaties gaan vaak vóór de geschiktheid en de deskundigheid. Het gaat daarbij dan niet om het beste voor het land, niet om ‘the right man or woman on the right place’, maar vooral om de eigen politieke aanhang tevreden te houden, en dan nog soms gepaard gaande met belangenverstrengeling. De kwaliteit van bestuur, van governance, lijdt daar onder, en het gevolg daarvan is dan weer dat er verkeerde besluiten worden genomen waarvan de soms dramatische gevolgen pas jaren later duidelijk worden - en de bevolking er de dupe van wordt.
Een ander voorbeeld is het gebrek aan kennis en deskundigheid bij veel hogere ambtenaren die de beleidsvoorbereiding moeten verzorgen en verzoeken voor vergunningen en dergelijke moeten beoordelen. Te vaak getuigen voorstellen en voorbereiding van beleid van een gebrek aan zakelijke kennis en worden aanvragen op willekeurige basis beoordeeld of besloten. Veel kansen waar onze economie en onze samenleving baat bij zouden hebben gehad, gaan daardoor verloren. Maar dat is nu juist de wijze waarop governance in ons land werkt.
Het falen van het bestuur van ons land zien wij ook bij beleidsaangelegenheden die niet in één bestuursperiode kunnen worden afgewerkt en verwezenlijkt. De daadwerkelijke aanpak van criminaliteit en raffinaderij, van het onderwijs en de zorg, van de economie en een duurzame economische ontwikkeling, van de binnenstad en van de sanering van de overheidsbedrijven vergen een meerjarig beleid, en maar weinigen binnen opeenvolgende regeringen die daaraan denken. Het gaat immers om het leggen van de eerste steen, het spantenbier, lintjes knippen en grote mooie borden onthullen, en daar heb je geen meerjarig beleid voor nodig.
Het kan anders
Ik wil graag denken dat wij allen van 2014 een geweldig jaar willen maken en dat 2014 de ommekeer zal zijn van de al jaren gestagneerde ontwikkeling van ons land. Dat zal alleen kunnen gebeuren indien ook de kwaliteit van bestuur beter wordt. Gouverneur Lucille George-Wout zei het al: ,,Mester mehorá kalidat i efektividat di nos komo Gobièrnu den su totalidat.” (,,De kwaliteit en de effectiviteit van onze gehele overheid moet verbeteren.”) Daarvoor dienen de beste krachten in onze samenleving te worden ingeschakeld ongeacht de (vermeende!) politieke kleur of voorkeur. We moeten erop uit zijn om overal ‘the right man or woman on the right place’ te plaatsen. De lakmoesproef moet niet zijn wie voor of tegen de politieke coalitiegenoten is, maar wie wel of niet bereid is een bepaald regeringsbeleid te ondersteunen en uit te voeren. Het gaat immers om beleid, dat zeggen regeringsprogramma’s toch ook, en niet om politieke kleur of persoonlijke relaties of vriendschap. De staatsman die bereid is om het beleid zo om te buigen dat op deze wijze de kwaliteit en effectiviteit van bestuur zal worden verheven, zal lang de dankbaarheid van onze samenleving genieten. Het moet in 2014 altijd zijn om een beter Curaçao, beter voor iedereen.
