Even urgent als het opstellen van een visie op de toekomst van de raffinaderij en dus van het Schottegatgebied, is als overheid ervoor zorg dragen dat de Milieudienst een upgrading krijgt in sterkte en kwaliteit. Stichting Schoon Milieu op Curaçao (Smoc) is als geen ander bekend met de Milieudienst en stelt dat deze dienst ‘totaal niet functioneert’. Ook Refineria di Kòrsou (RdK) heeft kritiek op de Milieudienst. Ondanks de slappe Hindervergunning uit 1997 is tot op heden nooit (echt) opgetreden tegen overtredingen van die vergunning. En die zijn er in vele soorten, niet beperkt tot luchtvervuiling, langer dan twaalf uur fakkelen, dumpen, onvolledige rapportages, het niet melden van incidenten, geen informatie aan het publiek. De belangrijkste oorzaak van de milieuproblematiek is daarmee dat er niet wordt gecontroleerd en gehandhaafd.
Uiteraard is dit ook bij premier Gerrit Schotte (MFK) bekend. Hij zal op dit terrein daadkracht moeten tonen. En wie weet, als de vergunning van Isla daadwerkelijk volledig wordt gehandhaafd, is een sluiting van de raffinaderij wellicht al veel eerder aan de orde dan in 2019. Curaçao moet daarom bedacht zijn op een tweede keer onverhoeds en per direct vertrek van de exploitant van de raffinaderij, en daarop voorbereid zijn. PdVSA heeft al meerdere keren gedreigd te vertrekken. Ook moet Curaçao zich een oordeel vormen of de in de Strategische Oriëntatie Studie (SOS) in 2005 vastgestelde en gerapporteerde nalatigheid in onderhoud van de installaties en mede daardoor voorspelde levensduur van nog slechts vier jaar van enkele van die installatie-eenheden - indien er niet snel zou worden geïnvesteerd - niet een reden is om het huurcontract met deze niet altijd betrouwbare zakenpartner te verbreken.
Voor de gezondheid van de bevolking van Curaçao is handhaving per direct en de juiste visie voor de toekomst letterlijk van levensbelang. Het is wellicht een (door Schotte te vroeg aangekondigde) optie om met de drie scenario’s - upgrading, nieuwbouw, sluiting/ontmanteling/sanering/ontwikkeling - in de hand de keuze over te laten aan de bevolking middels een referendum. Maar dan wel op basis van volledige openheid en informatie, met een zeer goed en breed uitgezette campagne. Terecht hebben velen daar niet veel vertrouwen in, omdat het dan een politiek spel zal kunnen worden. En met PdVSA als eventuele geldschieter, laat de keuze zich mogelijk opdringen. Alles draait dus om een uitwerking van de scenario’s door experts. Het zou goed en hoopgevend zijn als de rapporten geanalyseerd worden door andere, volledig onafhankelijke experts.